گفتوگو با آقای صادق حسین‌زاده ملکی، عضو شورای مرکزی اتحادیۀ انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان
شناخت اعضای ارشد اتحادیه و اینکه چگونه انتخاب می‌شوند، نقش دانش‌آموزان در تصمیم گیری‌های کلان برای خودشان و اینکه در هنگام حضور در اتحادیه باید در چه حوزه هایی رشد کنند، را در گفتوگو با جناب آقای ملکی عضو شورای مرکزی اتحادیه در دو جایگاه دانش‌آموز در سال‌های دور و عضو غیر دانش‌آموز شورای فعلی پی می‌گیریم.
مسئولیت فعلی شما در اتحادیه چیست؟ و الآن چه وظیفه‌ای به عهده دارید؟
شورای مرکزی طبق اساسنامۀ اتحادیه، یکی از مهم‌ترین ارکان اتحادیه حساب می‌شود که وظیفۀ سیاست‌گذاری و نظارت بر تحقق سیاست‌ها را به عهده دارد. از طرفی وظایف دیگری مثل انتخاب دبیرکل و پیشنهاد به نمایندۀ ولی‌فقیه، تصویب برنامه و بودجه، تصویب آیین‌نامه‌ها و بررسی طرازنامه‌ها و… از وظایف شورای مرکزی است.
ترکیب شورای مرکزی به این شکل است: ۱٫ یک نفر منتخب نمایندۀ رهبری در اتحادیه، ۲٫ دو نفر کارشناس فرهنگی تربیتی به انتخاب نمایندۀ رهبری، ۳٫ نمایندۀ وزیر آموزش و پرورش و ۴٫ دو نفر عضو دانش‌آموز و دو نفر عضور غیر دانش‌آموزِ منتخب مسئولین انجمن‌های سراسر کشور. این افراد دبیرکل را انتخاب می‌کنند و مجموعاً این نُه نفر، شورای مرکزی را تشکیل می‌دهند. بنده و آقای فوقی، عضو غیر دانش‌آموز شورا هستیم.
چه ضرورتی دارد از غیر دانش‌آموزها در شورای مرکزی استفاده بکنیم؟
اولاً یک نکتۀ کلیدی این است که ما تنها تشکل ویژۀ دانش‌آموزی هستیم که در شورای مرکزی -بالاترین رکن تصمیم‌گیری تشکل- خود دانش‌آموز عضو است. یعنی معمولاً در هیچ رده‌ای در این سطح، دانش‌آموزان بالا نمی‌آیند و دانش‌آموز در این شورا، یک حق رأی دارد، نمایندۀ وزیر آموزش و پرورش هم یک رأی دارد، منتخب نمایندۀ رهبری هم یک رأی دارد. اما اینکه چرا کل اعضا دانش‌آموز نیستند، کاملاً مشخص است. چرا دبیرکل دانش‌آموز نیست؟ چرا معاونین فرهنگی تربیتی کشور و معاون فرهنگی تربیتی استان‌ها و معاونین شهرستان‌ها دانش‌آموز نیستند؟ برای اینکه تشکل، یک شأن فرهنگی تربیتی دارد و قرار است برای دانش‌آموزها تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی بکند. برنامه و بودجه تعیین کند. خود برنامه و بودجه، یک موضوع است که نیاز به دانش تخصصی دارد. در شورا مباحث فرهنگی تربیتی مطرح می‌شود و اعضا باید تجربه داشته باشد. منتها خوبی شورای مرکزی اتحادیه این است که یک ترکیبی از همۀ ذائقه‌ها رو دور هم جمع کرده است؛ حتی چون باید حال و هوای مدارس را هم ببینیم، دو نفر دانش‌آموز در شورا هستند.
پس دانش‌آموز از این مجموعه دور نیست؟
نه تنها دور نیست، بلکه نقش تشریفاتی هم ندارد؛ نقشی کاملاً واقعی و تعیین کننده دارد، با حق رأی مشخص. ولی بیشتر از این، به نظر می‌رسد که ممکن است به سمت تشریفاتی بودن برود. چون اینجا قرار است دانش‌آموز، هم یاد بگیرد و تربیت شود و هم نقش‌آفرینی کند.
اعضای غیر دانش‌آموز، سابقۀ فعالیت در اتحادیه دارند؟
عضو غیر دانش‌آموز شورا، حتماً باید سابقۀ فعالیت در اتحادیه داشته باشد. مثلاً بنده نزدیک به پنج سال مسئول اتحادیه بودم، مسئول مرکز استان بودم و مجموعاً حدود بیست سال است که مستقیم، تمام وقت یا پاره وقت، در تشکیلات هستم؛ حتی زمانی که دانش‌آموز بودم هم، عضو دانش‌آموز شورای مرکزی بودم. حاج‌آقای فوقی نیز سابقۀ حضور در اتحادیه داشتند، سابقۀ انجمن اسلامی مدرسه داشتند و… . جالب است بدانید این دو نفر را نیز دانش‌آموزان انتخاب می‌کنند.
شما یک مثال نقض برای این حرف که اتحادیه از فارغ‌التحصیلانش استفاده نمی‌کند، نیستید؟
نمی‌شود گفت نقض است. دو نکته در اینجا وجود دارد: یک. واقعیت این است که ما، اتحادیۀ انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان هستیم؛ لذا مأموریت اصلی ما مواجهه با دانش‌آموزان است. دو. گاهی برنامه‌ای برای دانش‌آموزانی که فارغ التحصیل می‌شوند، وجود ندارد؛ یک وقت به دلیل راهبردی (یعنی به خاطر اینکه دغدغۀ مجموعه «دانش‌آموز» بوده است)، یک وقت به خاطر غفلت، یک وقت هم به دلیل اینکه دانش‌آموزی که فارغ‌التحصیل شده، در جای دیگر مشغول شده است. هرچند برخی اوقات این دانش‌آموز ارتباط خود را پس از فارغ‌التحصیلی با تشکل قطع نمی‌کند و در تشکل از او استفاده می‌شود؛ اما بالاخره بخش زیادی هم از تشکل خارج می‌شوند و به سنگرهای دیگر می‌روند. ما باید مواظب باشیم که این ارتباط از هم گسیخته نشود و از این انرژی و سرمایه‌ای که در طول دورۀ دانش‌آموزی چنین افرادی هزینه شده، از دست نرود.
حوزه‌های رشد تربیتی دانش آموز در تشکیلات به کجا محدود می‌شود؟
نگاه برخی افراد این است که دانش‌آموز باید بیاید در اتحادیه، «تربیت» بشود. ما هم می‌گوییم تربیت بشود؛ اما چه کسی تربیتش کند؟ یکی از افرادی که بیشترین تأثیر را در تربیت دانش‌آموز دارد، خود دانش‌آموز است. یعنی خود دانش‌آموز ساحت تربیتی دارد. خودش وظیفۀ خودسازی دارد. خودش وظیفۀ دگرسازی دارد. حدود پانزده سال پیش که به عنوان دانش‌آموز عضو شورا بودم، خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم. ایشان فرمودند: دانش‌آموز انجمن اسلامی، باید بتواند در فضای مدرسه اثرگذاری داشته باشد، حتی در خانواده‌اش باید اثرگذاری بکند. در واقع نه تنها دانش‌آموز باید در حوزۀ تربیت، خودسازی کند، بلکه باید بتواند دگرسازی هم بکند؛ این می‌شود نوجوانان تراز مسلمان و انقلابی.
