آشنایی با وقایعی که در روند شکلگیری انقلاب اسلامی تأثیرگذار بودند و نیز شناخت چالشهایی که بر سر راه تحقق اهداف نظام جمهوری اسلامی قرار گرفتهاند، اگر چه برای عموم طبقات جامعه، امری مفید و گاه لازم به نظر میرسد؛ اما ضرورت آن برای نسل جوان و نوجوان از اهمیت بیشتری برخوردار است.
بالندگی انقلاب، به یقین برای دشمنان، غیر قابل تحمل میباشد. آنها با بهرهگیری از تجربهی ناکامیهای گذشته، درصدد خواهند بود که موانعی جدید و حساب شدهتر را در این مسیر نورانی ایجاد نمایند. از این رو، مطالعهی چالشها و فراز و نشیبهایی که چه در طول سالهای مبارزه برای پیروزی انقلاب اسلامی و چه در سالهای پس از آن که تثبیت پایههای نظام را هدف قرار داده بود، نسل جدید مدافعان حریم اسلام و انقلاب را هوشیارتر میسازد و آنان را در تقابل با زیاده خواهیهای دشمنان، «مسلح» و «آماده» نگاه میدارد.
درک اهمیت این مقوله، دلسوزان فرهنگی جامعه را بر آن داشت تا هر یک به نوبهی خود، گامی در تبیین حوادث و ماجراهای مرتبط با انقلاب بر دارند.
در میان فعالیتهای متفرقهای که در این راستا به چشم میخورد، انتشار سلسله کتابهایی با عنوان «دانستنیهای انقلاب اسلامی برای جوانان» از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی، از ویژگیهای خاصی همچون جامعیت، استناد، اختصار، شیوایی و تنوع برخوردار است.
در توضیح اهداف انتشار آن، میخوانیم: «مرکز اسناد انقلاب اسلامی به حکم رسالتی که بر دوش دارد، مصمم است تا به زبانی شیوا اما محتوایی مستند، زندگی شخصیتها و رویدادهای مربوط به انقلاب اسلامی را برای نوجوانان و جوانان ترسیم نماید. این نوع نگارش که بر پایهی مستندات تاریخی و نثر ادبی و معطوف به خوانندگان خاص و جوان میباشد، خود سبکی خاص است که در قالب مجموعه کتابهای دانستنیهای انقلاب اسلامی؛ شخصیتها، رویدادها، مفاهیم سیاسی و اجتماعی تأثیرگذار در انقلاب اسلامی را به روانترین شکل معرفی میکند.»
نباید از نظر دور نگاه داشت که غفلت از تشریح و تبیین وقایعی که گاه هنوز لایههایی پنهان در آن به چشم میآید، باعث خواهد شد تا به مرور زمان، برخی از غرضورزیها، تحریف و وارونه شدن حقایق تاریخی را به دنبال داشته باشد.
حوزهی فعالیتهای انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی را برای جوانان، باید پیرامون این محورها برشمرد:
الف. وقایع مربوط به پیش از دههی چهل؛ مانند:
- سالهای خاکستری. آشنایی با مصدق، وضعیت خانوادگی، مشاغل، مناصب و فعالیتهای او.
- چکمهی سیا. کودتای ننگین ۲۸ مرداد سال ۳۲ و اسناد مربوط به نقس سازمان جاسوسی سیا در آن و…
ب. مبارزات مردم مسلمان ایران با رژیم ستمشاهی؛ مانند:
- پیام آور امید. بررسی رخدادهایی همچون انقلاب سفید، کاپیتولاسیون، تغییر مبدأ تاریخ، واقعهی ۱۹ دی ۱۳۵۶ و برخی از حوادث سال ۱۳۵۷٫
- قلب روشن دانا. پنج داستان دربارهی نقش ارتشیها و نظامیان در پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی.
- رؤیاهای بر باد رفته. زندگی محمدرضا پهلوی از تولد تا مرگ.
- خروج ممنوع. بررسی فجایع سینما رکس آبادان و مسجد جامع کرمان در قالب شبه داستان.
- دربار به روایت دربار. این عنوان کتاب در چند جلد بر اساس خاطرات درباریان، فسادهای مالی، اخلاقی و سیاسی دربار و وضعیت رفاهی، آموزشی و خدمات عمومی آن دوران را برشمرده است.
- عروس آخر. فرح پهلوی و نقش او در برگزاری جشنهای ۲۵۰۰ ساله و تاج گذاری.
- پلنگ سیاه. شخصیت شناسی اشرف پهلوی و آشنایی با فعالیتهای او.
- دو هفته تا مهر. بررسی جنایات عمال شاه در روز ۱۷ شهریور.
- دستبوس. معرفی هویدا و بررسی نقش او در فضای سیاسی دوران طاغوت.
- ساواک. تاریخچه و نحوهی شکلگیری، اهداف و عملکرد این سازمان در سرکوب مخالفان رژیم و…
ج. حوادث پس از پیروزی انقلاب اسلامی؛ مانند:
- کودتای شب. بررسی خیانت برخی از نظامیان ضد انقلاب در جریان کودتای پادگان شهید نوژهی همدان و نقش سازمان سیا، رژیم بعث عراق و چند کشور حاشیهی جنوبی خلیج فارس در شکلگیری کودتا.
- شهر هزار سنگر. بررسی واقعهی ششم بهمن شهر آمل و توطئهی اتحادیهی کمونیستهای ایران برای تصرف این شهر.
- داستان یک مرداب. انحرافات و اقدامات مهدی هاشمی از آغاز تا انجام.
- شاهد عتیق. زندگینامه و مجموعه فعالیتهای شهید محراب آیتالله دسغیب.
- عقاب در آتش. روایتی مستند از شکست امریکا در طبس.
- بن بست غرور. حکایت بنی صدر، جریانات پیرامون او و روایت خیانت پیشگی.
د. پژواک جهانی انقلاب اسلامی؛ مانند:
- هدیهی مسیح. سیری در زندگی ادواردو آنیلی ـ فرزند سناتور سرشناس ایتالیایی و صاحب مجموعه کارخانههای فیات و باشگاه یونتوس ـ که به جرم عشق به روح الله، به دست عوامل صهیونیسم به شهادت رسید.
- پشت جلد یک کتاب. بررسی توطئهی آیات شیطانی.
این مجموعه تاکنون ۷۸ عنوان را برای مخاطبان جوان منتشر کرده، که اغلب آثار، مربوط سالهای پیروزی انقلاب و نیز وقایع پس از پیروزی است. اگر چه برخی از موضوعات منتشر شده از این مجموعه به زندگی چند تن از شهدای دفاع مقدس پرداخته، اما امید است با توجه به گسترهی موضوعات مرتبط با انقلاب، به زودی شاهد انتشار مستندات بیشتری در خصوص فتنهی جنگ تحمیلی و نقش برخی از کشورهای کوچک و بزرگ جهان در راهاندازی و پشتیبانی از مهاجمان باشیم.
طرح «تاریخ انقلاب اسلامی به زبان ساده» را باید حرکتی فرهنگی و سرنوشتساز دانست، که بسط آن، ضمن آگاهی بخشی به نسل نوپای انقلاب، هویت جریانهای آشکار و پنهانی را که از خارج و داخل جامعهی اسلامی، ریشههای تاریخی جنبش دینی مردم مسلمان کشورمان را بیوقفه هدف تخریب و تحریف قرار دادهاند و با بهرهگیری از خلأهای موجود- که گاه از آن به «شکاف بین نسلها» تعبیر میشود- در پی تهی ساختن جامعهی جوان از روحیهی آرمانگرایی و ستیزهجویی با استکبار جهانی است، بر ملا مینماید.
اختصار و جذابیت هر یک از این آثار، خوانندگان را به مطالعهی سایر مجلدات این مجموعه ترغیب مینماید.
علاقهمندان برای آشنایی بیشتر با تمامی آثار منتشر شده و یا در دست انتشار مرکز اسناد انقلاب اسلامی، میتوانند به سایت این مرکز مراجعه نمایند.
سید حمید مشتاقی نیا