تجارت اندیشه با سرمایه معنوی

علی سرابیار

مکتب امام خمینی(رحمه الله) در اندیشه مقام معظم رهبری

یکی از شغل‌های پرطرفدار در تمام دنیا، تجارت است. بیشتر افراد فکر می‌کنند، تاجرها افرادی هستند که یک شبه راه صدساله رفته‌اند و بدون هیچ سختی و زحمتی، کلی پول به دست آورده و سود کردهاند. ولی اینگونه نیست؛ تجارت علاوه بر آنکه درآمد خوبی دارد، پرزحمت و پرخطر هم هست. تاجر باید بداند که از سرمایه اولیه خود چگونه میتواند بهتر استفاده کند، تا سود بیشتری ببرد. پیشبینی حوادث، دانستن شرایط پیش روی کشور، نیازهای آینده مردم و بسیاری از مؤلفه‌های دیگر، در تصمیم تاجر برای خرید یک کالای متناسب با سرمایه او و سودآور، بسیار مؤثر است.

اگر تاجری به این مؤلفه ها توجه نکند، ممکن است در تجارتش دچار زیان شده و سود نبرد، و یا اینکه علاوه بر اینکه سود نمیبرد، سرمایه‌اش را هم از دست بدهد و دچار خسران شود.

این قاعده تجارت فقط در تجارت کالاهای مادی، جاری نمیشود؛
یعنی ما باید با استفاده صحیح از سرمایه در کالاهای معنوی هم، برای به‌دست آوردن سود بیشتر تلاش کنیم، و مراقب باشیم که دچار زیان و خسران نشویم.
سرمایه‌های معنوی مانند عمر، جوانی، قدرت فکرکردن و مواردی شبیه به اینها هم، در حکم کالاهای تجاری هستند که باید از آنها برای به‌دست آوردن سود بیشتر استفاده کرد.
بعضی از کالاهای معنوی نسبت به برخی دیگر از اهمیت بیشتری برخوردارند. مثال دین، یک کالای معنوی است که عمل به دستورات آن برای ما سودآور است. یا نعمت برخورداری جامعه از دانشمندان و متفکران صاحب اندیشه و اثرگذار، یک کالای معنوی است. چراکه هر جامعه‌ای این ظرفیت‌ها را در اختیار ندارد. مثال جامعه‌ای از نعمت دین بی‌بهره است و یا جامعه‌ای دیگر از نعمت متفکران صاحب اندیشه محروم است. و بعضی جوامع هم از هردو نعمت بینصیب‌اند.
توجه به این نعمت‌های معنوی، در واقع توجه به تجارت فکری و معنوی جامعه است. در این تجارت فکری هم میتوان سود برد به وسیله آن در جهان پیشرفت کرد، و هم میتوان دچار خسران شد و از حرکت به سمت قله های سعادت، عقب ماند.

امام خمینی(ره)، به عنوان یک فقیه، دانشمند، متفکر دینی و بنیان‌گذار انقلاب اسلامی، یکی از همین سرمایه‌های معنوی، جامعه ما است.
در دوران پس از غیبت کبری، عالمان و اندیشوران بزرگ در جهان اسلام، برای یاری دین خدا کم نبودند، اما کسی که توانست با استفاده از ظرفیت مبانی دینی، انقلاب اسلامی ایران را پایه‌گذاری کند، ایشان بود. تفکرات و اندیشه‌های امام خمینی (ره)، مانند سرمایه‌های معنوی برای تجارت معنوی ما، ارزشمند هستند، و موجب حرکت به سمت پیشرفت کشور و پیشبرد اهداف دین خدا میشود.

این پیشرفت و پیشبرد اهداف دین خدا، همان سودهای سرشاری هستند که میتوان با استفاده صحیح از این سرمایه معنوی به‌دست آورد. البته بی‌توجهی به این سرمایه نیز ما را از نصرت دین خدا و پیشرفت کشورمان بازداشته و موجب سیلی خوردن اسلام و انقلاب میشود.

سرمایه معنوی امام خمینی(ره) و اندیشه‌هایش را میتوان از رفتار، گفتار، مواضع و تصمیم‌های به موقع او شناخت مجموع این موارد، تشکیل دهنده شاکله اصلی و منظومه فکری ایشان است، که به طور مکرر و در موقعیت‌های مختلف زمانی، بیان و یا اعلان شده است.

ما اگر میخواهیم کشورمان پیشرفت کند و ندای حق اسلام بر بلندای جهان طنین‌انداز شود، باید این سرمایه معنوی را شاخص و معیار مسیر حرکتمان قرار دهیم. اگر اینگونه شد، مسیر انقلاب و هویت اسلامی تغییر پیدا نخواهد کرد.
۱٫ اصلی‌ترین نقطه در منظومه فکری امام اثبات «اسلام ناب محمدی» است؛ یعنی اسلامی که ظلم‌ستیز، عدالت‌خواه، ترویج‌گر روحیه جهاد، طرفدار محرومان و مدافع حقوق پابرهنگان، رنجدیدگان و مستضعفان است. در مقابل این اسلام، «اسلام آمریکایی» قرار دارد؛ یعنی اسلام بی‌تفاوت در مقابل ظلم، زیاده‌خواهی، دست‌اندازی به حقوق مظلومان و اسلام کمک به زورگویان و اسلام کمک به زورگویان و طرفداران ثروت و تشریفات. اسلام آمریکایی در نگاه امام دو شعبه دارد: اسلام متحجرین و اسلام سکولارها؛ یعنی هم کسانی که نگاه متعصبانه و غلط به دین دارند و هم کسانی که رفتارهای اجتماعی انسان‌ها را جدای از اسلام میخواهند. این دو گروه در زمره اسلام آمریکایی و در مقابل اسلام ناب محمدی قرار دارند.

  1. دومین اصل مهم در نگاه امام، اتکال به کمک الهی و اعتماد به صدق وعده‌های خداوند است. آیه شریفه: «ان تنصر الله ینصرکم» ؛ اگر خدا را یاری کنید خدا هم شما را یاری خواهد کرد، یکی از ارکان اصلی تفکر امام بود. در مقابل، امام نسبت به وعده‌ها و سخنان قدرت‌های مستکبر و زورگوی جهانی، کاملا بی‌اعتماد بود.
  2. اصل مهم دیگر در منظومه فکری امام، اعتقاد و اعتماد به اراده و نیروی مردم در مسائل مختلف اقتصادی، نظامی، سیاسی، سازندگی و سایر مسائل جاری کشور است. امام خودش را خادم ملت میدانست و همیشه به مسئولان تأکید می‌کرد که مردم «ولی نعمتان» ما هستند. این تعبیر نشان‌دهنده جایگاه برجسته مردم، افکار، آراء و حضور آنها، در نظر امام است.
  3. حمایت از محرومان و مستضعفان، یکی از پرتکرارترین مطالبی است که امام خمینی (ره) در بیاناتشان بر روی آن تأکید داشته‌اند. حرکت به سمت برقراری عدالت اجتماعی و دوری از خوی کاخ‌نشینی و اشرافی‌گری یکی از مطالبات مهم امام از مسئولان کشور بود.
  4. دفاع از مظلومان جهان و مقابله با قلدران و مستکبران جهان، یکی از اصول روشن و خدشه ناپذیر امام در سیاست خارجی بود. امام، همیشه از ملت مظلوم فلسطین، افغانستان و تمامی ملت‌های مظلوم، دفاع می‌کرد، و در مقابل آمریکا را «شیطان بزرگ» و اسرائیل را غاصب میدانست. طرفداری از مظلوم و مواجهه محکم با ظالم، یکی از اصول روشن، اندیشه امام بود.
  5. استقلال کشور، که به معنای آزادی در مقیاس یک ملت است، همواره مورد تأکید امام بود. مطابق اندیشه امام، نمیشود کسی آزادی‌های فردی را قبول داشته باشد و برای آن تلاش کند، ولی از آزادی یک ملت، در برابر تهدیدها، تحریم‌ها و فشارهای دشمنان دفاع نکند. استقلال کشور در نگاه امام به معنای انزواطلبی نیست، بلکه به معنای خودکفایی و استفاده از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی، برای رد سلطه‌پذیری دشمنان است.
  6. امام خمینی (ره) بر اساس نگاه تمدن‌ساز و امت‌ساز خود، تأکید کم نظیری بر وحدت میان مردم کشور و مسلمانان جهان، داشت. ایشان فتنه‌انگیزی‌های دشمنان برای ایجاد تفرقه بین اقوام ایرانی و نیز دامن زدن به اختلاف بین مذاهب مختلف مسلمانان را سیاست قطعی استکبار میدانست و همیشه توصیه می‌کرد که افراد با حفظ وحدت، تلاش کنند تا این سیاست خنثی شود.

این ۷ محور، خلاصه‌ای از مهمترین اصول منظومه فکری امام خمینی (ره) بود، اما مجموعه کاملی از این اصول و معیارها را میتوان با مطالعه و دقت در وصیت نامه سیاسی الهی امام خمینی (ره) مطالعه کرد.

دکمه بازگشت به بالا
🏠 صفحه اصلی
🏠 صفحه اصلی