تعریف آزاداندیشی
آزاداندیشی یعنی آزادانه فکر کردن ؛ آزادانه تصمیم گرفتن ؛ ترجمهای ، تقلیدی و بر بر اثر تلقین ، دنبال بلندگوهای تبلیغاتی غرب حرکت نکردن . لذا شامل علم ، معرفت ، مشی سیاسی ، شعارها و واژه ها و خواسته‌های متعارف سیاسی و اجتماعی هم می شود . اگر امروز غرب می گوید دمکراسی ، ما باید فکر کنیم – آزادفکری یعنی این – ببینیم آیا همین که او می گوید ، درست است و دمکراسی به صورت مطلق ارزش است ، یا نه قابل خدشه است ؟ ( بیانات در دیدار جمعی از اعضای تشکلها و جمعی از نخبگان دانشجویی ، ۱۳۸۲/۰۸/۱۵ )
آزاداندیشی ، شعار مظلوم
اگر بخواهیم در زمینه گسترش و توسعه واقعی فرهنـگ و اندیشـه و علــم حقیقتاً کار کنیم ، احتیاج داریم به اینکه از مواهب خدادادی و در درجه اول ، آزاداندیشی استفاده کنیم . آزاداندیشی در جامعه ما یک شعار مظلوم است . تا گفته می شود آزاداندیشی ، عده ای فوری خیال می کنند که بناست همه بنیانه‌ای اصیل ، درهم شکسته شود و آنها چون به آن بنیانها دلبسته اند ، می ترسند . عدهای دیگر هم تلقی می کنند که با آزاداندیشی ، باید این بنیان ها شکسته شود . هر دو گروه به آزاداندیشی -که شرط لازم برای رشد فرهنگ و علم است- ظلم می کنند . ما به آزاداندیشی احتیاج داریم . – متأسفانه گذشته فرهنگ کشور ما ، فضا را برای این آزاداندیشی بسیار تنگ کرده بود . ( بیانات در دیدار جمعی از اعضای انجمن قلم ، ۱۳۸۱/۱۱/۰۸ )
اگر بخواهیم رشد کنیم …
منظور از ترجمه ، فقط ترجمه کتاب نیست ؛ بلکه ترجمه فرهنگ ، ترجمه فکر ، ترجمه نظریات بیگانه ، آنها را به شکل وحی منزل تلقی کردن و در یک جایگاه غیرقابل خدشه قرار دادن ، بلایی بوده که در جامعه ما وجود داشته است . همان ترجمه ها را تکرار کرده ایم ؛ هر چه را که دیگران گفته اند ، تکرار کرده ایم و دچار جمود شده ایم . اگر بخواهیم رشد کنیم ، بایستی بتوانیم در فضای لایتناهی فکر بال و پر بزنیم . ( بیانات در دیدار جمعی از اعضای انجمن قلم ، ۱۳۸۷۱۱/۰۸ )
آسیب نبود آزاداندیشی
۱. عقیده ما بر این است که رشد و تکامل انسانها بدون فضای آزاد ، امکان ندارد ؛ در فضای استبدادی ، امکان پذیر نیست که افراد و جامعه رشد کنند . استعداد انسان ها باید در فضای آزاد رشد کند . انسانها هم در این فضا ، تعالی و تکامل پیدا می کنند .
۲. در غیر فضای آزاد فکری ، امکان رشد وجود ندارد ؛ برای فکر ، برای علم ، برای میدانهای عظیم پیشرفت بشری ، اصلا جایی وجود نخواهد داشت . ( بیانات در دیدار رئیس جمهور و اعضای هیأت دولت ، ۱۳۸۴/۰۶/۰۸ )
۳. امروز متأسفانه فضا طوری است -چون این کارها را نکرده ایم- که اگر کسی بیاید ، نه لزوما یک نظریه نو ، بلکه یک بدعت ، یک سنت شکنی یا یک لگدکوبی به یک مرز را سر چوب کرده و بلند کند و هیاهو راه بیندازد ، می تواند عده ای را به صورت عوام فریبانه ، دور خود جمع کند . ( بیانات در دیدار جمعی از اعضای انجمن قلم ، ۱۳۸۱/۱۱/۰۸ )
شیوه آزاداندیشی
آزاداندیشی این است که شما در حرکت به اسمت سرزمینهای ناشناخته معارف ، خودتان را آزاد کنید ، بروید ، نیروها و انرژیهایتان را به کار بیندازید و حرکت کنید ؛ اما معنای بی بندوباری ، این است که در حرکت به سمت قله یک کوه اصلا اهمیت ندهید که از کدام راه بروید . نتیجه این می شود که از راهی می روید و به نقطه ای می رسید که نه راه پیش دارید و نه راه پس فقط راه سقوط دارید ! … خب ؛ برای اینکه انسان به قله برسد ، راه وجود دارد ؛ باید آن راه را شناخت . هیچ مانعی ندارد که ما یک نقشه راهنما داشته باشیم و بگوییم راههایی که به می رود ، اینهاست و این نقشه راهنما را در جیبمان نگه داریم و از آن حفاظت کنیم . قله این کار به معنای این نیست که ما متحجریم ؛ بلکه به معنای این است که ما عاقلیم و می دانیم که بدون این نقشه هدایت ، حرکت کردن نااندیشیده ، ما را به سقوط منتهی خواهد کرد . ( بیانات در دیدار جمعی از اعضای انجمن قلم ، ۱۳۸۷۱۱۷۰۸ ) ۹
