تاریخچه پوشش و حجاب به ما می‌گوید در اکثر قریب به اتفاق ملت‌ها و آیین‌‌های جهان حجاب در بین زنان معمول بوده است. هر چند در طول تاریخ فراز و نشیب‌های زیادی را طی کرده و گاهی با اعمال سلیقه، حاکمان، تشدید یا تخفیف یافته ولی هیچگاه به طور کامل از بین نرفته است. مورخان به ندرت از اقوام بدوی که زنانشان دارای پوشش مناسب نبوده و در اجتماع ظاهر می‌شدند یاد می‌کنند.
دانشمندان تاریخ حجاب و پوشش زنان را به دوران ماقبل از تاریخ و عصر حجر نسبت می‌دهند کتاب (زن در آینه تاریخ) پس از طرح مفصل علل و عوامل تاریخی حجاب می‌نویسند:
با توجه به علل ذکر شده و بررسی آثار و نقوش به دست آمده پیدایش حجاب به دوران پیش از مذاهب مربوط میشود و به این دلایل عقیده عده‌ای که می‌گویند مذهب موجد حجاب می‌باشد صحت ندارد ولی باید پذیرفت که در دگرگونی و تکمیل آن بسیار مؤثر بوده است.
ابتدا پوشش را در آسیا و اروپای قرون گذشته نظاره‌گر باشیم که گاه زبان تصویر از هر زبان و قلمی گویاتر است. دایره المعارف لاروس درباره پوشش زنان یونان باستان می‌گوید: نقش‌هایی که بر جا مانده حکایت میکند که زنان سر را می‌پوشانده ولی صورت هایشان باز بوده است و وقتی به بازار می‌رفتند بر آنان واجب بوده که صورتشان را هم بپوشانند.
حجاب در بین زنان و ساکنان آسیای صغیر و شهر ماد فارس و عرب وجود داشته و هنگام خروج از منزل با چادری بلند تمام بدن تا روی پاها را می‌پوشاندند تا بر آمدگی‌های بدنشان معلوم نگردد.
ویل دورانت تاریخ نویس مشهور درباره «الهه عفت» یکی از خدایان یونان باستان می‌گوید: آرتیس الهه عفت است و عالی‌ترین نمونه برای دختران جوان به شمار می‌آید دارای بدنی نیرومند ورزیده و چابک و به زیور تقوا آراسته است.
ایتالیا در دوران رنسانس
تأثیر رنسانس بر لباس زنان بیش از مردان بود در اوایل این دوران پوشاک زنان بیشتر تحت تأثیر اندیشه‌های مذهبی و سنتی بود. در زمان شکسپیر در انگلستان زن حق نداشت که روی صحنه بیاید نقش زن را پسران بازی می‌کردند در این زمان زن‌ها دامن‌های بلند و لباسهای کاملا پوشیده و مسطوری داشتند و پوشش عجیبی نیز برای سرشان به کار میبردند که مانند شیروانی شیبدار بود. و تمام مو را می‌پوشاند و همچنین از شنل‌های زنانه بلند با آستین‌‌های گشاد و پف‌دار استفاده می‌کردند و این پوشش حتی در زمان سوار کاری و بازی گلف هم وجود داشت.
اسپانیا در سده شانزدهم
در اسپانیا در سده شانزدهم عفت و عصمت زنان نه تنها بوسیله مذهب و قانون بلکه بوسیله شرافت حفظ میشد زنان عفیف در انزواو عزلت به سر میبردند و دور از مردها غذا صرف می‌کردند به ندرت به همـراه آنان در انظار ظاهر می‌شدند و هنگامی که از خانه قدم بیرون می‌نهادند در کالسکه‌های در بسته می‌نشستند.
تا اواخر قرن نوزدهم لباس اروپاییان لباسی کاملا پوشیده و مسطور بود اما با شروع قرن بیستم کت دامن پوشیدن برای خانم‌ها معمول شد. لباسهای سوارکاری و دوچرخه سواری به بازار آمد. به بهانه جنگ جهانی و صرفه‌جویی در مصرف پارچه و راحتی در حرکت، قد لباس‌ها کوتاه شد و تحولی عظیم در نوع و مدل لباس‌ها به وجود آمد. “برهنگی به بهانه پیشرفت”
پوشش در ایران
باید گفت تجلیات پوشش در میان زنان ایران چنان چشمگیر است که برخی از اندیشمندان و تمدن نگاران ایران را منبع اصلی حجاب معرفی کرده اند (دورانت) فرهنگ حجاب و پوشاندن بدن برهنه فرهنگی است که از زمان‌های باستان تا کنون بر جا مانده است.
و هر گاه عمدتا به پیشینه تاریخی و فرهنگی خود مراجعه نماییم ملاحظه می‌کنیم که فرهنگ درست پوشاندن تن و بدن متناسب با اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی، مسئله‌ای است که نیاکان ما به آن اندیشیده و در باور آنها الخطی از این فرهنگ گناهی بزرگ محسوب می‌شده است.
استرابون می‌نویسد: “ایرانیان اگر بخشی از بدنشان برهنه باشد آن را بی‌‌شرمی می‌دانند و همیشه لباس بلند
می پوشند. بیشتر مردم قبایی میپوشندکه تا ساق پا را می‌پوشاند، ایرانیان کسانی بودند که کت آستین‌دار و نوعی شلوار گشاد برای سوار کاری طراحی کردند.
زنان ایرانی پیش از اسلام حجاب داشتند ولی حدود حجاب بعد از اسلام رایج شد. ایرانیان در پوشش چادر را ترجیح دادند که سنت دیرین آنها بود. بر سر خود مقنعه یا لچک می‌زدند و لباسهای گشاد می‌پوشیدند.
زنان ایرانی در دوره‌‌های اشکانیان و ساسانیان که قبل از اسلام است از چادر استفاده می‌کردند. چادر آنها پارچه ای گشاد پرچین مانندی بود که تا وسط ساق پا را می‌پوشاند. مردم این دوره‌ها بر آیین زرتشت بودند اما حجابشان به سده‌های قبل بر می‌گشت در دوره ی بعد از اسلام نیز چادر به شکل تنپوش رویی بی آستین و گشاد توسط زنان در ایران با توجه به ضوابط پوشاک اسلامی انتخاب گردید.
این پوشش در عربی ملحفه نامیده میشود. حجاب در بین زنان ایرانی پیش از اسلام متداول بوده است و ممکن است برخی فشار‌های اعمال شده بر آنها در اوایل دوره اسلامی نمودی از تداوم پیش از اسلام بوده باشد چادر صرفا به عنوان یکی از تن پوش‌های مورد قبول بر اساس معیار‌های اسلامی بوده و همواره شکل یکسانی نداشته است. آثار ادبی این احتمال را می‌رساند که چادر در اصل روبنده با تن پوشی بوده که کل بدن و صورت را در بر می‌گرفته است. (بر گرفته از فرهنگ دهخدا)
جالب است بدانیم لباس اندرونی و بیرونی زنان کاملا با هم متفاوت بوده است. در اندرونی خانه فقط محارم حق وارد شدن را داشتند ولی زن‌ها برای بیرونی از لباس‌هایی با پوشش کامل که اکثرا چادر به آن اضافه میشد. می‌پوشیدند به طور کلی پوشش اصلی زنان دوره اول و دوم قاجاریه در خارج از خانه چادر بود چادر انواع زیادی داشت گاه دور آن را تزیین می‌کردند یا جلوی آن را بندی می‌دوختند که هنگام سر کردن آن بند را به زیر گردن می‌انداختند و گاه بند را به جلوی چادر دوخته و دور سر آن را آزاد می‌گذاشتند که هنگام سر کردن آن را در پشت کمر محکم کنند. امروزه نیز چنین چادری کاربرد دارد.
پوشش در ادیان الهی تلاشی است تا نشان دهد که همه ادیان الهی، بشر را به عفاف و پوشش نه تنها دعوت بلکه امر کرده اند.
پوشش در آیین زرتشت
زرتشتیان دارای جامه مذهبی هستند که فرد پسر یا دختر پس از رسیدن به سن ۱۵ سالگی باید آن را به تن کنند به گونه ای که نپوشیدن آن باعث ایجاد ناپاکی میشود.
روش عملی زنان زرتشتی و لباس ویژه‌ی زرتشتیان لزوم پوشاندن سر در مراسم عبادی حرمت نگاه بر زنان و پند و اندرز‌های دینی نشانگر تشریع حجاب در آیین زرتشت و بیانگر حدود کیفیت حجاب از دیدگاه آنان است.
پوشش در آیین یهود
در تورات از چادر، برقع و روبنده ایی که زنان با آن سر و صورت و اندام خویش را می‌پوشانده اند به طور صریح نام برده شده است که نشانگر کیفیت پوشش زنان یهود در آن عصر است.
گرچه پوشش در بین عرب مرسوم نبوده و اسلام آن را به وجود آورده ولی در میان ملل غیر عرب به شدیدترین شکل رواج داشت در ایران در بین یهود و مللی که از فکر یهود پیروی می‌کردند حجاب به مراتب شدیدتر از آنچه اسلام میخواست وجود داشت در این ملت‌ها وجه و کفین هم پوشیده میشد. حتی در بعضی از ملت‌ها سخن از پوشاندن چهره زن نبود بلکه سخن از پنهان کردن زن بود و این فکر را به صورت یک عادت سفت و سخت در آورده بودند.
پوشش در آیین مسیحیت
مسیحیت نه تنها احکام سخت شریعت یهود در مورد حجاب زنان را استمرار بخشید بلکه در برخی موارد آنرا شدیدتر نمود انجیل نه تنها در مواضع متعدد وجوب حجاب و پوشش را تذکر داده است بلکه در برخی از آیات خود کوشیده درون را از تماس با اعمال شهوانی منزه سازد و بدین وسیله عفاف درون را پشتوانه مستحکم حجاب برون قرار دهد.
جرجی زیدان از دانشمندان مسیحی می‌گوید اگر مقصود از حجاب پوشانیدن تن و بدن است این وضع قبل از اسلام و حتی پیش از ظهور دین مسیح معمول بوده است و آثار آن در خود اروپا باقی مانده است.
در کتاب مقدس مسیحیان به طور صریح آیاتی درباره لزوم عفت و خانه نشینی آراستگی زن به وسیله حیا پرهیز از آرایش با زیور آلات و بافتن مو. همچنین وجوب پوشاندن موی سر بویژه در مراسم عبادی سکوت در کلیسا و داشتن وقار آمده است.
تا اینجا به تاریخچه پوشش در جهان دیروز و امروز پرداختیم فهمیدیم که پوشش و حجاب مربوط به زمان و مکان و دین و آیین خاصی نیست، همه گونه بشر سعی در حفظ عفت و پوشاندن خود داشته است اما از آن زمان که به بهانه پیشرفت برهنگی را فرهنگ کرده اند بشر در سراشیبی انحطاط قرار گرفته لازم به ذکر است که در این مجالس به مبحث پوشش در اسلام پرداخته نشده است که به دلیل اهمیت موضوع در نشریه‌ی آینده مفصل بحث خواهد شد.
والسلام
