خودباوری

ویژگی‌های یک مربی                                                              

بهترین روش بـرای طبقه بندی و بیان ویژگی‌های مربیان ، شـناخت وظایف آنها است ؛ اینکه ابتدا بدانیم یک مربی چه وظایفی را برعهده دارد و سپس بیان کنیم که برای انجام آن وظیفه ، به چه ویژگی‌هایی محتاج است . اگرچه در حوزه وظایف عمده مربیان ، به سه حوزه شناختی ، عاطفی و روانی – حرکتی اشاره می شـود ، اما به صورت جزیی ، یکی از موضوعاتی که در حیطه وظایف مربیان خودنمایی می کند و مانند باری بر دوش مربی سنگینی می نماید ، رشـد باورهای شاگردان است . کنترل ، اصلاح یا حتی در برخی موارد تغییر باورها ، دقیقاً همان چیزی اسـت که مربی مستقیم یا غیرمستقیم برایش دغدغه دارد و حول محـور آن تلاش می کند . پس بدون تردید ، وقتی برجسته ترین دغدغه مربی ، به باورهای شاگردانش تعلق دارد ، مهم ترین صفـت و ویژگی یک مربـی نیز ، مربوط به باورهای خود او خواهد بود .
 یکی از باورهای اساسـی ، « خودباوری » اسـت خودباوری ، که غالباً با واژه « اعتماد به نفس » از آن تعبیر می شود ، عبارت است از : باور به توانایی‌ها ، استعدادها و ویژگی‌های خویشتن ، در سـایه ایمان به یاری خداوند ، برای پـرورش و بهره از آنهـا . خودباوری، همان برداشت و احساسی است که از شخصیت خودمـان داریم ، خودباوری پایین یا بالا ، در مقدار تلاشها ، در نوع مواجهه با دشـواری‌ها ، در شیوهٔ برخورد با نقدها و … تجلی پیدا می کند . پس وجود خودباوری برای هر انسانی ، سرنوشت ساز و حیاتی است و یا به تعبیر روان شناسان ، حداکثر تأثیر را در موفقیت شخص دارا است و قدرت دوچندان به او می بخشد . اما اهمیت خودباوری برای یک مربی ، فراتر از دیگران اسـت . زیرا او در مقام سنجش و اعتلای باورهای شاگردان خود قرار دارد و بدون ایمان بــه توانایی‌های خود ، نیـل به موفقیت رسیدن به اهداف ، برایش دشوار خواهد بود . علاوه بر آن ، میزان تأثیرپذیری دانش آموزان از معلمان مربیان در تعیین رفتار و مسیر زندگی ، بسیار بالا است و مطمئنا یک مربی که دارای اعتماد به نفس کمی اسـت ، در کاهش اعتماد به نفس شاگردان خود نیز ، نقش به سـزایی خواهد داشت . بنابراین مربی برای تقویت تدریجی اعتماد به نفس خود لازم اسـت به نکات و کارهایی توجه ویژه داشته باشد ، که به برخی از آنها اشاره می کنیم :
 همنشین
 فضای حاکم در محیـط کار ، تأثیر زیادی در نوع نگرشتان به خود و تواناییتان دارد . ترجیحاً محلی را برای اشتغال خود انتخاب کنید که جو موفقیـت و امیدواری بر آن حاکم باشـد ؛ اما اگر امکان انتخاب محیط کار دلخواه برایتان فراهم نبود ، دست کم در بیرون از محیط کار ، با افرادی که در حیطه کاری خودتان موفق هستند ، مراوده بیشتری داشته باشید . هم نشـینی با همکارانی  که احساس موفقیت دارند و ضمناً به کار خود مثبتنگره تند ، در بالارفت اعتماد به نفس شما نیز نقش خواهد داشت در مقابل ، ارتباط زیاد با افراد کم تلاش و کسانی که احساس شکست و ناامیدی دارند ، از شما نیز یک انسان دل سرد و منفی نگر می سازد . مثلا وقتی با همکاری همنشینی دارید که دائماً از شیطنتهای شـاگردانش نالان است و اصلا هـم به توانایی پایین خود در مدیریت کلاس اذعان ندارد ، دانش آموزان را نزد شما موجوداتی مهارناشـدنی جلوه می دهد و این اعتماد به نفس شما را نیز تنزل میبخشد . در حالی که با اعتماد به آموخته‌ها و توانایی‌های مـود ، مدیریـت کلاس در هر شـرایطی امکان پذیر خواهد بود .
 یادآوری
 به جایگاهی که در آن هستید ، توجه کنید و اهمیت کار خود را یادآوری کنید . یادآوری اهمیت کار مربی گری ، لـذت بردن از آن و احیای انگیزه های اولیه ای که به مرور زمان رو به خاموشی رفته است ، در تقویت اعتماد به نفس مؤثر است . زیرا احساس حقارت یا مفید  نبودن ، انسان را در به کارگیری توانایی‌های خود ، ناکام می گذارد یادآوری پیشرفت‌ها و تجربه‌های کاری موفقی که داشتید هـم ، میتواند کمک حال تان باشـد ؛ زیرا موفقیت ها ، پیام آوران انگیزه و نوید دهندگان امـکان تحقق اهداف بزرگتر هستند
حس مسئولیت
مطمئناً لازمه موفقیت این اسـت که انسان ، خـودش را در معرض موقعیت‌هایـی قرار دهد که امکان موفقیت در آن وجود داشته باشد . همچنین تنها کسی که برای او موقعیت را بررسـی و گزینش می کنـد نیز ، خود او اسـت و مسـئولیت تمام کارها هم برعهـده خودش می باشـد . پس حس مسئولیت نسبت به خودتان را بالا ببرید و موقعیت هـای پیش آمـده را به خوبی شناسایی و بعد انتخاب کنید . چه بسـا در کار خاصی توانایی لازم را نداشـته باشیم ، اما با بی مسئولیتی نسبت به خودمان ، آن را قبول کنیم . اینجا دیگر اعتماد به نفس معنایی ندارد . مثل اینکه شخص تاریخ پژوه ، تدریس ریاضیات را بپذیرد و بعد غصه دار شود که چرا در کارش اعتماد به نفس ندارد . میان انتخاب موقعیتهای مناسب و اعتماد به نفس ، رابطه عمیقی وجود دارد که تنها خودمان با احساس مسئولیت و شناختی که از خود داریم ، می توانیم اتفاق های خوب را رقم بزنیم .
مقایسه
 از مقایسه خود با همکاران بپرهیزید . البته هر مقایسـه کردنی بد نیست ؛ مقایسه ای که نتیجه آن ایجاد انگیزه و به عبارتی غبطه خوردن باشد، بسیار لازم است . اما آن مقایسه ای که در آن به همکار خود حکم پیروزی و به خود حکم شکسـت اعطا کنید ، مردود است . چون هر کس توانایی‌های منحصر به فردی دارد . در حالی که شما در این نوع مقایسه ، توجهتان را به توانایی‌های دیگران منعطف می کنید و توانایی‌های خودتان را به فراموشی می سپارید . ضمناً موفقیت یک امر نسبی است . اگر یک بار جنبه‌های مختلف موفقیت در مربی گری را برای خودتان روی کاغذ بنویسید ، میبینید که مثل دیگرانی که در برخی از جنبه‌ها موفق هستند و شـما به آن توجه کردید ، شما نیز در برخی موارد موفق بودید که حتماً دیگران به آن توجه دارند . آفت مقایسه ، توجه صرف به نداشته ها و نرسیدنها است ؛ حال آنکه می شود با توجه به داشته ها و پیروزی‌ها و با اعتماد به نفس بهتر ، در جنبه های دیگر هم به موفقیت رسید.
طرح و برنامه
 بی برنامگی و هـرج و مرج ، خودباوری را کاهش می دهد . مربیای که نقطه شروع و پایان را نداند ، طرح و برنامـهای برای اداره کلاس نداشته باشد ، قبلا مشکلات احتمالی پیش روی کلاس را پیش بینی نکرده باشد و نداند در صدد فتح چه قله ای است ، سردرگم خواهد بود و سردرگمی ، سمی مهلک برای خودباوری اسـت . اما افرادی که با شناخت از موضوعات بحث و طرح روشـن وارد گود می شوند ، با آرامش و اعتماد به نفس لازم ، به توانایی‌های خود اعتماد می کنند و بهره کافی را از آن میبرند .
توکل
 همان طور که در تعریف اعتماد به نفس هم شــاره شـد ، یاری خداوند در پرورش واستفاده از توانایی‌های انسانی و شخصی ، نقش مهمی دارد . تصور اینکه انسان می تواند با تکیه بر توانایی ها و استعدادهای خود ، تمام مشکلات را از پیش رو بردارد و حریف تمام میدان ها شود ، اشتباه است ؛ اعتماد به نفس به معنای احساس بی نیازی نسبت به پروردگار نیست فقر و احتیاج انسان به خدای متعال ، امری انکار ناشدنی است و خواست و مشیت خداوند در تمام امور مؤثر می باشد ؛ خصوصاً مقام مربی گری و معلمی ، که از اشـتغالات مورد تأیید و تاکید پروردگار محسوب می شود بنابراین با توکل به او ، آرامش را برای خود به همراه بیاوریـم و از یاری او در بروز و ظهور توانایی‌ها بهره ببریم