در اوج سلامت

 

 لزوم آمادگی در زمینه‌ی مشاوره

یکی از اولین و مهم‌ترین اصول اخلاقی مشاوره این است که اگر مشاور در زمینه‌ای آمادگی و توانایی لازم را ندارد وارد نشود و با گفتن «نمی‌دانم» خودش را راحت کند این خیلی شرط مهم است دنیای امروز دنیای تخصص است پزشکی فوق تخصص چشم‌پزشکی دارد، ولی وقتی بیماری کلیه سراغش می‌رود می‌گوید رشته من نیست هیچ خجالت هم نمی‌کشد، یکی از مشکلات در کارهای علوم انسانی همین است بیشتر متخصصان علوم انسانی مشکلشان این است که می‌خواهند در همه زمینه‌ها وارد بشوند، یکی از اساتید مثال جالبی می‌زد می‌گفت که بیشتر مسائل رشته علوم انسانی مثل امامزاده‌ی سرِ راه می‌ماند، ویژگی امامزاده سرِ راه این است که همه به زیارتش می‌روند؛ بعضی‌ها در مسائل مشاوره این طور هستند و مثل امامزاده سرِ راه به مسائل مشاوره‌ای نگاه می‌کنند می‌خواهند در همه زمینه‌ها وارد بشوند.

خیرخواهی مشاور

دومین اصل اخلاقی‌ای که در مشاوره خیلی مهم است ـ که از لحاظ اسلامی جزء بنیان‌های مشاوره است ـ بحث خیرخواهی و دلسوزی است. بعضی از مشاوره‌ها خیرخواهی ندارند، پول‌خواهی دارند البته تعمیم نمی‌دهیم خیلی از مشاورهای خوب داریم، مشاورهای متدیّن داریم، ولی آن طرفش هم هست زیرا در این دنیای سکولار پول بر انسانیت حاکم شده است.

از اصول اخلاقی مشاوره این است که مشاور در مشاوره خیرخواه باشد، خودخواهی و پول‌خواهی را کنار بگذارد و برای دلسوزی نسبت به انسان‌ها، دلسوزی نسبت به این دانش‌آموزان مشاوره کند.

انسان‌ها خیلی زود تشخیص می‌دهند که آیا مشاور خیرخواه است یا خودخواه و پول‌خواه، البته پول گرفتن و بعضی از زمینه‌های لازم برای ارائه مشاوره را فراهم آوردن مانع ندارد، اما مبنای مشاوره پول نباشد.

رازداری مشاور

ویژگی سوم مشاور، رازداری است، زیرا اگر مشاور این ظرفیت را نداشته باشد که مشکل و درد مراجعه‌کنندگان را در سینه نگه دارد منجر به حرمت‌شکنی می‌شود و وقتی که فرد احساس کرد اگر راز خود را با فلان مشاور بگوید، رازش فاش می‌شود دیگران هم به سوی مشاوره نمی‌آیند تحقیق‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که مشاورانی که توان رازداری ندارند مراجعه کننده هم ندارند. مشاوره این است که یک وقتی یک بچه برایتان می‌گوید، بچه می‌روی در مدرسه ابتدایی می‌گوید آقا فلان فلان، اگر رفتی آن طرف به یکی دیگر گفتی دیگر بچه‌ها سراغ تو نمی‌آیند. گاهی دیدید بچه‌هایتان می‌گویند بابا یک چیزی می‌گویم به مامان نگو اگر به مامان گفتی بچه دیگر حرفش را با شما نمی‌زند می‌گوید بابا رازدار نیست.

در امر خانواده هم، یکی از رموز موفقیت همسرداری، رازداری است کسی که ازدواج کرده حق ندارد رازهای همسرش را به مادر، پدر، برادر و خواهرش بگوید؛ یکی از علل تزلزل و اختلافات خانوادگی این است که همسران رازداری نکردند. حتی زمانی که فرزندان خانواده بزرگ می‌شوند بعضی از رازهای زندگی‌ را نباید حتی با آنان درمیان گذتشت. مواردی وجود دارد که زندگی بعد از بیست و خرده‌ای سال از هم پاشید، عاملش را که بررسی کردیم این بود که پدر یا مادر راز با فرزندان‌شان می‌گفتند، پدر در جلسه آخری که داشتم با من گفت که من در خانه‌ای که پسرم مرا انسان نمی‌بیند زندگی نمی‌کنم. گاهی پیش می‌آید پدری گذشته‌ی سیاهی دارد که بچه خبری از این گذشته ندارد ما بیاییم حالا پدر بیاید رازش را افشاء کند، نتیجه‌اش این می‌شود که نگاهی که فرزند به پدر ی‌کند دیگر عالی نیست. می‌گوید: بابای ما هم آدم نیست خیلی از پدرهای این طوری هستند.

 

صراحت مشاور

نکته آخر صراحت است. در بحث مشاوره ما باید به طور کامل صراحت داشته باشیم و جالب است بدانید انسان‌ها بر عکس آن چیزی که ما تصور می‌کنیم صراحت و قاطعیت را دوست دارند. صراحت از اصول اخلاقی است. صفت قاطعیت، صفت صراحت‌گویی که ما وقتی که به چیزی رسیدیم در ارائه‌اش محافظه‌کاری نکنیم جز شرایط اخلاقی یک مشاور باید باشد. خودمان داشته باشیم.

همه این اوصاف از آمادگی علمی و خیرخواهی‌ گرفته تا رازداری صداقت از صداقت و صراحت  گرفته تا صمیمیت و رعایت حریم همه و همه نیازمند سلامت نفس است. یک مشاور باید برای انجام مشاوره در  اوج سلامت نفس باشد.