یادداشت شفاهی از حجت الاسلام والمسلمین حاج علی اکبری در موضوع جنبش دانش آموزی
مهمترین پیش درآمد عصرظهور، ارائهی یک الگوی کوچک از بهشت مهدوی است. ایران، همان قطعهای است که برای ارایهی این الگو و مدل برای بشریت انتخاب شده است.[۱] البته بسترسازی اولیه و زمینهسازی آن را هم، امام عزیز و شهدای گران قدر ما انجام دادهاند. الان هم وقت آن است که نسل بعدی راه بیفتد و بگوید من فهمیدم موضوع چیست و میخواهم دنبال آن بروم.[۲] جنبش دانشآموزی، در برابر سیل خطرناک تهاجم فرهنگی که برای استحالهی هویتی این نسل در تلاش است، هم دارای جنبهی کنشی است و هم جنبهی واکنشی! جنبش دانشآموزی صفآرایی فرزندان انقلاب در برابر جبههی شیطانی به حساب میآید. بچههایی که خود را آماده میکنند برای یک رویارویی جانانه و همه جانبه در برابر مظاهر شیطانی![۳]
معنای جنبش
جنبش معنایش را با خودش به همراه دارد و از آن حرکت، نشاط، ظهور و بروز برداشت میشود. اتحادیه(انجمنهای دانشآموزی) نیز در جنبش به دنبال همین است. پس اگر اسم جنبش دانشآموزی آمد ولی موج ایجاد نشد، جنبش حقیقی دانشآموزی نیست. بستر این حرکت در اقدامات نمادین و موجآفرینی است.[۴]
برای رسیدن به این معنا نیاز به مطالعه در اتاق فکر و محیطهای کارشناسی نیست –گرچه اینها خوب است- تا وقت را هدر داد بلکه باید سریعتر وارد میدان شد تا کار جدیتر و با شتاب بیشتر پیش رود.
نکتهی مهم این است که باید بچهها با علاقهمندیهایشان وارد این میدان شوند و مربیان باید از علائق و دغدغههای مختلف هنری، درسی و ورزشی آنها استفاده نمایند و این ظرفیتی است که پیش روی مربیان است. [۵]
ضرورت جنبش
جنبش دانشآموزی براساس یک نیاز انقلابی و یک ضرورت تشکیلاتی آغاز گردید که نیاز انقلاب در اولویت آن بود. از این جهت که در یک نقطهای از تاریخ انقلاب یک انفعال آسیبساز در مخاطبان ـ نسل سوم ـ ایجاد شد. آن هنگامی بود که در عرصههایی که باید تحرک و حضور داشته باشند؛ منفعل و سرخورده شدند. وجود این سرخوردگی و یأس در آینده، سبب نفوذ سهلتر دشمنان شده و با بزرگنمایی ضعفهای کارکردی نظام موجبات دلزدگی را نسبت به انقلاب پدید میآورد و احساس شیرین یک ایرانی مسلمان را از آنان گرفته که این استحاله هویتی است.[۶] در شرایط کنونی اگر تشکیلات نتواند به توقع انقلاب ، رهبری و دستگاه تعلیم و تربیت جواب بدهد، واقعاً به معنای این است که عمرش تمام شده است. پس با این عملیات تشکیلات را بازآفرینی نمایید که این یک ضرورت است و در عین حال به رسالت بزرگ انقلاب هم عمل میشود.[۷]
فراخوان عمومی
مخاطبان جنبش ، همهی تودهی دانشآموزی هستند. جنبش دانشآموزی یک فراخوان عمومی است از همهی اقشار دانشآموزان، همهی تشکلهای دانشآموزی و همهی دلبستگان آرمانهای انقلاب اسلامی است. در این میان اتحادیهی انجمنهای اسلامی دانشآموزان، به عنوان یک تشکل پیشتاز _ یا شاید بتوانیم بگوییم اولین تشکل دانشآموزی جوشیده از متن انقلاب و از متن دانشآموزان_ نقش اعلام این فراخوان، پیگیری و پیشبرد آن را برعهده دارد.[۸]
پاسخ به یک نیاز
جنبش دانشآموزی پیرو حرکت ادبیاتی و گفتمانی است که قالب و زبانی جدید را برای ارائه عرصههای گوناگون آرمان مقدس انقلاب اسلامی دنبال میکند. منازل پیش روی آنهم بیداری، معرفت، هجرت، سرعت، سبقت و وصال هستند. تبارش نیز خیل عظیم شهیدان و ایثارگرانی هستند که برای فراهم شدن فضای امروز در تمام تاریخ شیعه تلاش کردند. در حقیقت نسل دانشآموز امروز ما میکوشد تا مشعل افتخار را از دست شهیدان و مبارزان در راه عزت گرفته و این مسیر را به پیش ببرد.۵ نسل جوان در این جنبش هویت و تبار انقلابی خود را بازخوانی نموده و سهم خود را از این آمال مشخص مینماید. هدفی که با برخوردهای کلیشهای امروز با آرمانهای انقلاب اسلامی میسر نمیشود. در راه رسیدن به تمدن بزرگ اسلامی –که انقلاب پیش روی جهان امروز و نسل کنون قرار داده-مسیری طی گشته و برای ادامه مسیر نیاز به یک جنبش دارد و جنبش دانشآموزی پاسخ همین نیاز است.
این توقعی است که از نسل سوم میرود و رهبران نهضت بارها این توقع را اعلام نمودهاند. اکنون نیز رهبری توقعات انقلاب را برای این نسل دائم بازخوانی میکند که نیاز به جنبش نرم افزاری، نهضت خدمترسانی و یا نهضت عدالتخواهانه از این دست است که جوانان باید سهم خود را از این آرمانهای انقلاب مطالبه کنند. به عبارتی صحیحتر جنبش دانشآموزی سهمخواهی نسل جوان و دانشآموز از آرمانهای انقلاب و اهداف بزرگ پیشروی ملت ماست.[۹]
نگاه جنبش
یکی از نکات مهم دربارهی جنبش این است که آن را میتوان یک جنبش اجتماعی، فرهنگی و علمی تعریف نمود. اگر بنا باشد که در آن فعالیت سیاسی هم انجام شود باید در پوشش نگاه اجتماعی و با ظرافت انجام گردد؛ زیرا اقتضای جنبش دانشآموزی برخلاف جنبش دانشجویی همین رویکرد است. البته برخی میگویند اجتماعی-فرهنگی اما از کلمهی فرهنگی تاکیدی که خواست و نظر مقام معظم رهبری نیز میباشد که همان بحث علمی است، برداشت نمیشود.[۱۰]
پشتوانه حرکت
پس از مطرح شدن این جنبش خدمت مقام معظم رهبری؛ ایشان لطف و عنایت ویژهای نموده و فرمودند”من تشنهی چنین حرکتها و طرحهایی هستم.” این افتخار بزرگی است که همهی چشماندازهای آیندهی حرکت تشکیلات محضر مبارک رهبر انقلاب ارائه شده و تایید ایشان را به همراه دارد . همین امتیاز برای حرکت جمعی و جانانه تشکیلات به سمت تحقق منویات ایشان کفایت میکند. [۱۱]
تبیین جنبش
برای تبیین جنبش دانشآموزی نیازمند رسیدن به هماهنگی و همفکری تشکیلاتی است. یعنی مجموعه در اهداف، مولفهها، شعار محوری و نحوهی تبیین آن به گونهای هماهنگ باشد که ایدههای مهم و حساس از انجمنهای اسلامی به صورت یکپارچه مطرح شده تا اعضا بتوانند به شایستگی این حرکت را در مناطق خود پیش برند. البته این موجب نفی مزیت و خوبی تفاوت دیدگاهها نمیشود، ولی به عنوان یک دیدگاه تشکیلاتی نیاز به نقطهای هماهنگ است تا کار به سوی مسیر درست پیش رود.[۱۲]
فعالین جنبش
در جنبش دانشآموزی همهی فعالیتها، کارها و نگاهها باید به جوشش و جنبش دانشآموزان منتهی شده و از متن آنان این تحرک آغاز و ادامه پیدا کند. متاسفانه در برخی مناطق اعضای اتحادیه خود تلاش و دوندگی میکنند. گرچه این حرکت نیاز است اما هنر اعضا باید این باشد که بچهها را به حرکت و تلاش برسانند. این نقطه به ذوق، سلیقه، ابتکار، تعمق و تفکر نیاز دارد و اگر دانشآموزان در این کار منفعل باشند دیگر جنبش دانشآموزی نیست.[۱۳]
نقش مسئولین
مسئولین اتحادیهها نقش هدایت و رهبری را بر عهده دارند. قدم اول برایشان باید کار تبیینی باشد. آنها باید یک معلم در این درس بوده و بتوانند ابعاد آن را شکافته و به سوالات دانشآموزان در این زمینه پاسخ گفته و میدانهای آن را مشخص نمایند. در واقع انتقال ادبیات جنبش و بومی سازی با حال و هوای دانشآموزان بر عهدهی مسئولین اتحادیه است.[۱۴]
میدان اصلی
میدان اصلی این حرکت باید مدارس باشد و توقع نیز این است که این حرکت از مدرسهها جوشیده و سرازیر شود و محیطهای دیگر را نیز دربرگیرد. گرچه مخاطبین اتحادیه در مدارس خلاصه نمیشوند و کار در محیطهای عمومی جامعه چون فضاهای رسانهای و آموزشوپرورش نیز دنبال میشود، منتها کار به طور خاص باید در مدارس شکل گیرد.[۱۵] از همه مخصوصاً آموزش و پرورش توقع داریم میدان و بستر را برای بالندگی و شکوفایی این جنبش مقدس فراهم کنند.[۱۶]
نه به دولتی شدن
جنبش دانشآموزی نباید به صورت کلیشهای و به وسیلهی دستگاههای دولتی انجام شود بلکه باید از متن معرفت دانشآموزان بجوشد. اگر این جنبش از متن دانشآموزان باشد میتواند عشق و نشاط و پویایی را به دنبال داشته باشد. اما اعتقاد به دولتی شدن ، اعلام خمودی آن و پایان و مرگی برای جنبش میشود. [۱۷]
کلام آخر
در این جنبش دانشآموزان باید نگاه چالشی خیرخواهانه داشته باشند و به عنوان یک جمع شایسته و معتقد پرچم جنبش را به دست گرفته و دقیق وارد این میدان شوند. چه اشکالی دارد این نسل یاد بگیرد که مدل شهید رجایی را برای ادارهی جامعه بخواهد؟اگر این بچهها یاد بگیرند که تجملات جایی در منطق دولت اسلامی ندارد، بزرگترین خدمت را به آرمانهای انقلاب کردهاند![۱۸]
[۱] سخنرانی۱۲/۹/۸۲
[۲] سخنرانی در جمع مسئولین اتحادیه
[۳] مصاحبه مطبوعاتی جنبش دانش آموزی۱۳/۷/۸۲
[۴] سخنرانی ۳۱/۱/۸۲
[۵] مصاحبه مطبوعاتی جنبش دانش آموزی۱۳/۷/۸۲
[۶] سخنرانی ۳/۱۰/۸۲
[۷] سخنرانی ۱۸/۹/۸۲
[۸] مصاحبه مطبوعاتی جنبش دانش آموزی۱۳/۷/۸۲
[۹] مصاحبه مطبوعاتی جنبش دانش آموزی۱۳/۷/۸۲
[۱۰] سخنرانی در جمع مسئولین اتحادیه
[۱۱] سخنرانی ۱۳/۸/۸۲
[۱۲] سخنرانی ۱۸/۹/۸۲
[۱۳] سخنرانی۲۶/۹/۸۲
[۱۴] سخنرانی۳۱/۱/۸۲
[۱۵] سخنرانی۱۳/۹/۸۲
[۱۶] مصاحبه مطبوعاتی جنبش دانش آموزی۱۳/۷/۸۲
[۱۷] مصاحبه مطبوعاتی جنبش دانش آموزی۱۳/۷/۸۲
[۱۸] سخنرانی ۳/۱۰/۸۲