عدالت اجتماعی در اسلام
«اسلام، تنگدستی و احتیاج را برای مردم مکروه و بد میداند؛ زیرا میخواهد که آنان را از مشکلات زندگی مادی برهاند، تا به مقصد بزرگتر و به آنچه به انسانیت سزاوارتر است و به آن کرامتی که خدا مخصوص بنی آدم کرده است، برسند. […] اسلام در این روش خود، دو منظور دارد که هر دو را تأمین نموده است: اول اینکه شدیداً میخواهد که هر کس به اندازۀ توانایی خود، کار کند و بر اعانۀ اجتماعی، تکیه نکند تا به تنبلی و سستی روی نیاورد و دوم اینکه، به کسانی که محتاج شدهاند به قدر رفع احتیاجشان کمک کند و بار سنگین احتیاجات را از دوششان بردارد و زندگی شریف و آبرومندانهای برایشان تامین کند.»
متن بالا، بخشی از کتاب «عدالت اجتماعي در اسلام» نوشتۀ شهید سيد قطب، مفسر بزرگ معاصر اهلسنت و از رهبران اخوانالمسلمين مصر است كه به عدالت، جامعه، اقتصاد و حكومت اسلامي ميپردازد و در دوران خفقان پهلوي دوم توسط آيت الله محمدعلي گرامي و استاد سيدهادي خسروشاهي ترجمه شده و انتشارات كلبه شروق آن را منتشر نموده است. ترجمۀ كتاب مشهور «العدالة الاجتماعية في الاسلام»، در آن دوران و با فقدان منابع در اين حوزه، بسيار بجا و پاسخي به پرسشهايي كه در آن ايام مطرح ميشد، بود و گروهها و ناشران مختلف، بارها آن را تجديد چاپ كردند. اين كتاب از نخستين كتابهايي بود كه ترجمه و نشر آن، موجب تداوم نشر كتابهايي از انديشمندان جهان اسلام، توسط طلاب جوان حوزۀ علميۀ قم گردید كه به «نهضت ترجمه» معروف شد.
کتاب «عدالت اجتماعی در اسلام» در دوازده بخش، به نگارش درآمده است كه نظر مسيحيت و اسلام را دربارۀ مذهب، جامعه و طبيعت بیان میکند. عدالت اجتماعي در اسلام، پايههاي عدالت اجتماعي در اسلام، وسايل عدالت اجتماعي در اسلام، نظام حكومت در اسلام، نظام اقتصاد در اسلام، رويدادهاي تاريخي در اسلام، مساوات و برابري همگاني، سير تاريخي حكومت در اسلام، بنياميه و بنيعباس، امروز و آيندۀ اسلام، دنيا بر سر دوراهي: اسلام یا كمونيسم، عناوين بخشهاي دوازدهگانۀ اين كتاب ارزشمند و تأثيرگذار هستند. پايانبخش كتاب هم «مقدمهاي در مؤخره» نام دارد كه در اصل، مقدمۀ نخستين چاپ ترجمۀ كتاب به فارسی است كه استاد خسروشاهي در سن ۲۱ سالگي، پنجاه سال پيش در اواخر دهۀ ۳۰ نوشته است که به شناخت چگونگي انديشۀ نسل جوان حوزۀ علميۀ قم در آن دوران و مسائل مهم و حياتي زندگي و اجتماع، میپردازد و ضمن آن، به زندگي و افكار سيد قطب را بیان نموده است.
سيد قطب، از جمله افراد انگشتشماري است كه توانسته است با درك روح زمان و آشنايي با مسايل اجتماعي و اوضاع بينالمللي، مسائل اسلامي را به سبك روز و به شكل كتابهاي علمي ـ سيستماتيك و به نام ايدئولوژي زنده و ارزندۀ جهاني، در مقابل مكاتب اجتماعي، سياسي و اقتصادي ديگر -كمونيسم، امپرياليسم، سوسياليسم و كاپيتاليسم- به دنيا عرضه داشته و دنيايي را متوجه خود سازد. جداً مطالعۀ چنین کتابی از چنین نویسندهای مفید خواهد بود و اکیداً توصیه میشود.