ایده

بنظر شما دختر خانم ها این دو عکس چه فرقی باهم دارند؟

آفرین درست تشخیص داده اید در عکس سمت چپ تمام افراد به صورت مساوی از جعبه ها بهرمند شده اند اما در سمت راست به صورت غیر مساوی.

بنظر شما کدام یک از این دو عکس مورد قبول و تأیید است؛ سمت چپ یا سمت راست؟ هر کدام با علت بیان شود.

اگر از من نظر بخواهید شاید بگویم تصویر سمت چپ، چون همه به طور مساوی از جعبه ها استفاده نموده اند و حق هیچ کس ضایع نشده است. آن فرد قد کوتاهم که زمین بازی را نمی بیند تقصیر خودش است.چون نباید اینجا را برای ایستادن و تماشا کردن انتخاب می کرد، و قد کوتاه بودن او هم ارتباطی به ما ندارد.بهمین دلیل من تساوی در حقوق را  ترجیح می دهم. همه انسان ها باید به صورت مساوی از حقوق خود بهرمند شوند.

اما کسانی که تصویر سمت راست را انتخاب می کنند دلیل کسانی که تصویر سمت راست را انتخاب می کنند چیست؟چون فرد قدبلند ایثار کرده یا فرد قد بلند اصلا نیازی به جعبه ندارد پس عدالت حکم می کند دو تا جعبه زیر پای آدم قد کوتاه باشد.

بدنه

زندگی ما انسان ها ؛ پر است از این عکس ها که انسان ها در موقعیت های متفاوتی قرار دارند و باید آن عکس ها را یا با تساوی و یا با عدالت درست کنیم. برای مثال: چرا من مثل پسر ها آزادی ندارم، چرا نمی توانم آزادانه هر ورزشی را بروم .چرا من اینهمه باید لباس بپوشم ولی پسر ها اینگونه نیستند. چرا در تقسیم وظایف عدالت رعایت نشده است این چه محدودیت های آزار دهنده ای است که من به عنوان یک دختر باید متحمل آن باشم.

ابتدا باید کلماتی برای مان واضح شوند تا ما از آنها به اشتباه استفاده نکنیم. کلماتی مانند تساوی، عدالت، برابری و تبعیض؛ هنگامی  که دقیق به جایگاه این کلمات توجه نکنیم ؛ با آن سئوال های مطرح شده برخورد درستی نخواهیم کرد.

تساوی و برابری هر دو به یک معنا هستند یعنی همه  چیز برای همه کس به صورت  یکسان و جود داشته باشد؛  بدون در نظر گرفتن تفاوت ها؛ فرض کنید شما یک مربی والیبال هستید و می خواهید بازیکنان را در زمین چینش کنید آیا می توان بازیکنان را به طور مساوی در زمین چینش کرد؟ طبیعی است که چینش بازیکنان در زمین بر اساس توانمندی ها و شرایط جسمی آنها باشد برای مثال افراد بلند قد را دفاع قرار دهیم و…..آیا کسی به این چینش اعتراض می کند ؟

خداوند حکیم نیز بر اساس حکمتش انسان ها را با شرایط و موقعیت های متفاوتی در زمین آفریده است و مطابق هر موقعیتی، وظایفی را از آنها خواسته است اما برخی از انسان ها با این گمان که ارزش انسان ها وابسته به این موقعیت ها است صدا به اعتراض بلند می کنند و می گویند: خدایا چرا این وظایف را برای من قرار داده ای چرا من نمی توانم مرجع تقلید شوم چرا اجازه شرکت در جنگ ها را ندارم چرا وظایفی مانند تربیت فرزند و خانواده داری را به من سپرده ای و ماشاالله  چه فراوان از این سئوال ها……… این جا همان نقطه ایی است که واژه تبعیض نمایان می شود و احساسی در وجود ما دختران به نام احساس تبعیض شکوفا می شود.(مربی در این جا از دانش آموزان بپرسد که با او موافق اند یانه؟)

آنچه در اینجا مطرح است یک سئوال اساسی و بنیادین است که آیا توانمندی دختر و پسر یکسان است ؟ اگر توانمندی ها یکی است باید چینش مسئولیت ها و وظایف نیز یکسان باشد در غیر این صورت هر کسی باید وظایف متناسب را با توانمندی های خود انجام دهد ما زمانی که نقش های هر یک از این دو جنس( دختر و پسر) را با هم بررسی می کنیم  چیزی جز عدالت پیدا نمی کنیم. هر کدام از این دختر و پسر قرار است نقشی را در این عالم بر عهده بگیرند یکی مادر است آن دیگری پدر یکی همسر است آن دیگری شوهر پس در این پازل دنیا دختر و پسر با هم مساوی هستند. چون نقش ها بر اساس استعداد ها  و امکانات  شکل می گیرد. هیچ پسری نمی تواند مانند یک دختر لطیف ، ظریف، احساساتی و …… باشد نمی تواند برای کودک مادری کند. همچنین  هیچ دختری نمی تواند  مانند: یک پسر ضمخت، ریسک پذیر و ….. باشد چرا که آفرینش او با لطافت و مهر و ظرافت آمیخته نشده است. زیرا نقش هایی را که برعهد دارد با لطافت و ظرافت هم خوانی ندارد. پس به تناسب آفرینش هر کدام  نقش هایی برعهده او قرار گرفته شده است.[1] فکر کنید اگر قرا بود دختران  و پسران در تمام دارایی ها و استعدادها  باهم برابر باشند. یعنی دخترها هم مثل پسرها ریش و سیبیل داشتند و یا استخوان های شان پسرانه بود آیا این دختر می توانست مایه ی آرامش و یا جذب برای شوهراش باشد و یا بالعکس آیا پسران می توانستند تکیه گاه برای همسرانشان باشند؟ آیا می توانستند مکمل یک دیگر باشند؟[2] در نتیجه تعریف من از خودم به عنوان یک دختر مهم است . بله زمانی که من خودم را نشناسم ، استعداد ها، توانمدی ها، ارزش ها و نقش های خودم را به درستی نشناسم احساس تبعیض و ناراحتی برایم به و جود می آید. که چرا با من چنین رفتار می کنن ولی با برادرم اینگونه نیستند. هر دختری با اندک دقتی که در رفتارهای خود داشته باشد این تفاوت را درک می کند. نکته قابل توجه این است که گاهی بعضی ها می خواهند این تفاوت ها را نقص یکی و برتری دیگری بدانند ، مثلا نقص دختر و برتری پسر می دانند. این کاملا هم از نظر عقل و هم از نظر اسلام مردود است زیرا خالق هر دو خدای حکیم و علیم است و هر دو را با تفاوت های موجود ، در احسن وجه برای نقش های متفاوت خلق

نموده است.[3]

به قول «بارباراپس» نویسنده ی کتابی که پیرامون تفاوت های بیولوژی زن و مرد نوشته است،  می گوید: تفاوت با تساوی حقوق، در تضاد نیست، منظور از تساوی حقوق، آزادی برای انجام کاری است که برای آن ساخته شده ایم و منظور از تفاوت این است که زن و مرد برای یک کار یکسان ساخته نشده اند[4] . و در اینجا  واژه ای بسیار  زیبا به نام عدالت پدید می آید که هر کسی به همان اندازه که استعداد و امکانات دارد به همان اندازه نقش برعهده دارد نه بیشتر نه کمتر. پس با این تفسیر مشخص می شود که ما تساوی، برابری، تبعیض و عدالت را درست و بجا استفاده نمی کنیم.

سئوال و جواب

 

ما دختر ها مثل پسرها درس می خوانیم ولی باید درخانه بمانیم و خانه داری کنیم چرا اینگونه است.؟

-اینکه دختران چرا با وجود باسواد بودن نمی توانند در بیرون از خانه مشغول شوند حرف اشتباهی است و اسلام با این سخن موافق نیست. اما حرف دیگری وجود دارد که آیا مقام و ارزش دختری که خانه داری و یا مادری  و همسری می کند از دختری که در بیرون از منزل مشغول کار است کمتر است ؟ این سئوال جدی است چرا ما دختران خود مان را به خاطر مادر بودن تحسین نکنیم مقام مادری در اسلام یکی از بی بدیل ترین جایگاه ها است که حتی هیچ پسری به این مقام نمی رسد و نخواهد رسید. پس اگر ما به نقش هایی که برعهد داریم افتخار کنیم و ارزش آن را بدانیم دیگر از خانه داری ناراحت نمی شویم بلکه با دل و جان آن را می پذیریم چرا که خانه‌داري و مديريت داخلي خانواده  ركن اصيل جامعه اسلامي است.

– اینکه می گن دیه زن نصف دیه مرد هست درسته؟ چرا مگه ما چی مون کمتر از پسرا است؟یعنی ما مردنمون کمتر از پسرا ارزش داره؟

بله، دیه زن نصف دیه مرد است اما نه بخاطر اینکه دختر ارزش کمتری نسبت به پسر دارد . بلکه بخاطر نقش هایی است که برعهده مرد ها قرار گرفته است. چون مرد ها نان آور خانه  و سرپرست خانواده هستند چنان چه بر اثر اتفاقی فوت کنند آن خانواده دچار گرفتاری و مشکل های اقتصادی و مالی می شود اما چون خداوند مهربانی ها برای زنان این چنین نقشی را واجب نکرده است و با فوت زن خانواده بجز مشکلات عاطفی با مشکلات اقتصادی روبرو نمی شود بهمین خاطر دیه زن نصف مرد است.

 

تمرین

-تمرین یک: مربی از دانش آموزان خود بخواهد برای جلسه آینده لیستی از استعداد ها و توانمندی های خود تهیه کنند و در جلسه بعد در باره آن ها با هم گفت و گو کنید.

-تمرین دوم: مربی از دانش آموزان خود بخواهد که تا جلسه آینده رنگ های مورد علاقه پسران را بنویسند و بیاورند. و از آن ها در همان جلسه بخواهید که لیست رنگ های دخترانه را بگویند. با این تمرین دانش آموزان به این نتیجه خواهند رسید که  دایره ی رنگی دختران بیشتر از پسران است و این خلاقیت دخترانه را نشان می دهد  که این یک وجه امتیاز دختران است .

 

پی نوشت

-کتاب: اسلام و تفاوت های جنسیتی، نویسنده: حسین بستانی

-کتاب: روابط متکامل زن و مرد، نویسنده: علی صفایی

-کتاب: دختر شینا، نویسنده: بهناز ضرابی زاده (برای مربی و دانش آموز)

 

 

 

 

 

[1] (آیه 228 سوره ی بقره)

[2] (آیه 21سوره روم)

[3] (آیه 7 سوره مبارکه سجده)

 

[4] کتاب چرا مردان گوش نمی دهند، چرا زنان حرف می زنند، صفحه 37)