نظری به نظام اقتصادی در اسلام

یکى از اصول اولیۀ اقتصاد سالم، حیات و قابلیت رشد و نمو ثروت است. همان‌طورى که از شرائط اولیۀ یک اجتماع سالم، اقتصاد سالم است. اقتصاد سالم یعنى اقتصاد قائم به ذات و بى‌عیب و غیرقائم به غیر. جامعه باید بنیۀ اقتصادى سالمى داشته باشد، مبتلا به کم‌خونى اقتصادى نباشد وگرنه مانند یک مریض کم‌خون و یا مریضى که دستگاه قلب و جهاز دمویه‌اش خراب است، همیشه مریض خواهد بود. گمان نمى‌رود هیچ عالم و بلکه هیچ عاقلى، منکر لزوم و ضرورت اقتصاد سالم باشد. از نظر اسلام، هدف‌هاى اسلامى بدون اقتصاد سالم، غیرقابل تأمین است. اسلام مى‌خواهد که غیرمسلمان در مسلمان تسلط و نفوذ نداشته باشد. این هدف هنگامى میسر است که ملت مسلمان در اقتصاد، نیازمند نباشد و دستش به طرف غیرمسلمان دراز نباشد. و إلا نیازمندى، ملازم است با اسارت و بردگى، ولو آنکه اسم بردگى در کار نباشد.»

متن بالا، بخشی از کتاب «نظری به نظام اقتصادی اسلام»، یکی از آثار قلمی متفکر شهید استاد مرتضی مطهری است که‌ پس از شهادت ایشان، به چاپ رسید. این کتاب مشتمل بر یک مقدمه و هشت بخش‌ است. مقدمه از دو قسمت تشکیل شده است؛ مقاله‌ای تحت عنوان «نظری به‌ اقتصاد اسلامی» و بخشی دربارۀ «اقتصاد سالم». در واقع بخش اول این کتاب، در تعریف اقتصاد و مفاهیم اقتصادی است. در بخش‌ دوم نیز، دربارۀ «مالکیت از نظر فلسفی» سخن رفته است. بخش‌های سوم و چهارم را بحث دربارۀ «ارزش» و «ارزش اضافی» تشکیل می‌دهد. در بخش پنجم‌، «سرمایه‌داری و سوسیالیسم از دیدگاه اسلام» مورد بررسی قرار گرفته‌اند. بخش ششم را «رساله‌های اقتصادی» که مشتمل بر سه رساله‌ است، تشکیل می‌دهد: «مالکیت زمین از نظر اسلام (انفال)»، «مسئلۀ ارث» و «سوسیالیسم». بخش هفتم نیز نوشته‌هایی پیرامون «اسلام و اقتصاد» است. یادداشت‌ «نظری به نظام اقتصادی اسلام» که خلاصه و کلاسۀ فشرده‌ای از مطالب‌ کتاب است، بخش هشتم و پایانی کتاب را تشکیل می‌دهد که امید است با مطالعۀ این کتاب، بتوانید به تعریف جامعی از نظام اقتصادی در دین اسلام دست یابید.

 

دکمه بازگشت به بالا