گزارش نشست تخصصی «نوجوان در دایرکت»
نشست تخصصی «نوجوان در دایرکت» با موضوع «بایدها و نبایدهای حضور نوجوان در فضای مجازی» از سوی مرکز فرهنگی تبلیغی آینده سازان با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه علمیه خواهران برگزار شد.
این نشست با هدف بحث پیرامون چگونگی حضور نوجوان در فضای مجازی، موضوعات پیرامون آسیب‌پذیری نوجوان و راه‌کارهای محافظت را به بوته نقد و بررسی گذاشت.
نشست «نوجوان در دایرکت» با حضور حجت الاسلام مصطفی راهی، کارشناس، مشاور و مدرس حوزه علمیه قم و دبیری حجت الاسلام سید مهدی مهاجری، روانشناسی بالینی در مرکز همایش‌های اداره کل تبلیغات اسلامی قم برگزار گردید.
حجت الاسلام راهی در ابتدای در این نشست، که به صورت حضوری و مجازی برگزار شد، به ویژگی‌های نوجوان و دوره رشدی که در آن قراردارد پرداخت. ایشان در بیان ویژگی‌هایی که موجب آسیب پذیرتر بودن نوجوان در فضای مجازی می‌شود، افزود:
استقلال طلبی نوجوان باعث می‌شود حضور در فضای مجازی را به عنوان نشانه‌ای از ایجاد حریم اختصاصی برای خود در نظر بگیرد.
حجت الاسلام راهی در ادامه به پندار افسانه‌ای، دوری از خطر، در نوجوان اشاره کرد و افزود:
از طرفی او دارای پندار افسانه‌ای است که هر آسیبی را از خود دور می‌داند و این‌گونه توهم می‌کند که دیگران به علت ضعف‌های شخصیتی خود دچار آسیب شده‌اند و چون او از این ضعف‌ها مبراست مشکلی نیز برایش پیش نمی‌آید. همین باعث می‌شود تجربه دیگران برای او قابل اعتماد و استفاده نباشد و خود در پی تجربه کردن ماجرا باشد.
در ادامه مصطفی راهی در پاسخ به این سوال که با این ویژگی‌ها چرا آموزش خودمهارگری به نوجوان را از فضای حقیقی زندگی شروع نمی کنید تا به فضای مجازی هم سرایت کند و به جای آن متمرکز بر فضای مجازی شده‌اید گفت، فارغ از میزان حضور نوجوان در فضای مجازی که می‌توان آن را نزدیک به صد در صد دانست، میزان اثرپذیری آنها از فضا بیشتر از همه ادوار زندگی است. آنها چون در حال هویت جویی هستند و از طرفی از پایداری هیجانی کافی نیز برخوردار نیستند، بیشترین آسیب را از این فضا می بینند. در نتیجه باید این فضا را برای آنها محیط حقیقی زیست و زندگی آنها دانست.
در بخش بعدی نشست حجت الاسلام مهاجری، دبیر جلسه به چند نمونه از دستورالعمل ها و راهنماهای حضور کودکان و نوجوانان در فضای مجازی را مطرح کرد که از جمله آنها می توان به دستورالعمل آکادمی اطفال آمریکا که در سال ۲۰۱۶ تدوین شده است و راهنمای کشورهای کانادا و استرالیا اشاره کرد. سپس در ادامه گفت که عمده این دستورالعمل ها بر روی کنترل‌گرهای بیرونی تمرکز کرده‌اند و با همین نگاه توصیه‌هایی به والدین، حکومت‌ها و تولیدکنندگان محصولات کودک و نوجوان ارائه داده‌اند. در نهایت این سوال مطرح می شود که علت تمرکز ما در فضای روانشناسی اسلامی بر خودمهارگری و خودکنترلی به چه علت است و چه وجه تمایزی وجود دارد؟
حجت الاسلام راهی در پاسخ به این سوال ابتدا به لزوم کنترل بیرونی اشاره کرد و در ادامه گفت کنترل بیرونی همیشه پاسخگو نیست و حتی در برخی اوقات باعث نقض غرض می‌شود. به این شکل که رابطه والدین با کنترل‌گری و فشار بر نوجوان تخریب می‌شود و نوجوان برای جبران آن بیشتر به فضای مجازی روی می آورد و در نتیجه رابطه آنها نیز پرچالش‌تر می‌شود. نکته دیگر اینکه کشورهای غربی خود حاکمان فضای مجازی هستند و با این فضا حکمرانی خود را در همه جهان حفظ می‌کنند. به همین دلیل نیز صرفا در مواردی که مجبور هستند توصیه به کنترل استفاده از بیرون می نمایند اما در کل خودمهارگری در فضای مجازی به ضرر جریان صهونیسم تمام خواهد شد به همین دلیل اشاره‌ای هم به آن نمی‌کنند. با همه اینها و با همه کنترل‌های بیرونی در ساعاتی از روز نوجوان در فضای مجازی حضور خواهد داشت و کنترل کننده‌ای نیز برایش وجود ندارد مگر اینکه خودش بتواند مهار فضای مجازی را در دست بگیرد به همین دلیل خودمهارگری مورد توجه ویژه روانشناسی اسلامی قرار می‌گیرد.
لازم به ذکر است که در بخش پایانی این نشست ، کارشناسان به سؤالات و نقدهای حاضران در جلسه پاسخ دادند و بخش در جمع‌بندی به ضرورت توانمندی نوجوان برای بهره‌گیری از مواهب فضای مجازی و برکنار ماندن از آسیب‌های این فضا اشاراتی انجام شد.
