از آبان ۵۷ تا آبان ۹۴

نقش و جایگاه دانش آموز در استکبار ستیزی                                                         

امروز وقتی دوران تحصیلات راهنمایی و دبیرستان خودم را مرور می کنم، به خاطر می آورم که معمولا اواسط آبان ماه مدرسه‌مان –که جزء مدارس خوب و فعال از نظر فرهنگی بود- مراسمی در نمازخانه یا سر صف برگزار می کرد و مدیر فقیدمان با پایمردی هرچه تمام‌تر هر ساله خاطره ی حضورش در تسخیر لانه ی جاسوسی را تعریف می کرد. تقریبا خاطره را از بَر شده بودیم و هر سال در همان بازه ی زمانی می دانستیم که قرار است چه خاطره ای را بشنویم! هرچند در دوران دانش آموزی، هیچگاه مطلع نشدیم که پیامِ روزِ دانش‌آموزْ بودنِ ۱۳آبان یعنی چه؟! اما تفهیم دقیق آن به دانش آموز می توانست و می تواند اثراتی جدی به همراه داشته باشد.

در تقویم رسمی کشور برای ۱۳ آبان، سه مناسبت درج گردیده است: ۱- تسخیر لانه جاسوسی آمریکا به دست دانشجویان پیرو خط امام در سال ۵۸؛ ۲-روز ملی مبارزه با استکبار جهانی و ۳-روز دانش آموز. آنچه در این روز بیشتر مورد توجه قرار می گیرد همانا تسخیر لانه جاسوسی بوده و به «روز ملی مبارزه با استکبار جهانی» نیز با تفسیردانشجویی آن پرداخته می شود[۱]؛ در حالی که استکبار ستیزی دانش آموزان از حرکت دانشجویی در این روز تقدم زمانی دارد و تحلیل و بررسی آن نکات آموزنده ای برای دانش آموز می تواند داشته باشد.

در ۱۳ آبان سال ۱۳۴۳، امام خمینی از ایران به ترکیه تبعید شدند. ایشان در همان ایام فرمودند: « سربازان من در گهواره ها هستند. » سربازان در گهواره ی امام، درست ۱۴ سال بعد، در سال ۵۷ نوجوانانی بودند که سردوشی سربازی امام امت را با افتخار پذیرفتند و وظیفه ی خود را به مثابه ی سربازی هوشمند و بصیر برای تحقق اهداف رهبر خود به جای آوردند. صبح روز ۱۳ آبان ۱۳۵۷، دانش‌آموزان در حالی که مدارس را تعطیل کرده بودند، به سمت دانشگاه تهران حرکت کرده و به همراه دانشجویان و گروه‌های دیگری از مردم در زمین چمن دانشگاه تجمع کردند تا صدای اعتراض خود را به گوش همگان برسانند. ساعت یازده صبح، بعد از‌ پرتاب چند گاز اشک‌آور توسط ماموران در میان این جمعیت، اجتماع کنندگان در حالیکه به سختی نفس می‌کشیدند، صدای خود را رساتر کرده و با فریاد الله‌اکبر، لرزه بر اندام مأموران مسلح شاه افکندند. در این هنگام تیراندازی آغاز شد و جوانان و نوجوانان بی‌گناه، یکی پس از دیگری، در خون خود غلتیدند. در این روز، ۵۶ تن شهید و صدها نفر مجروح شدند.[۲] امام خمینی در پیامی از پاریس به همین مناسبت خطاب به ملت ایران فرمودند: «… عزیزان من صبور باشید، که پیروزی نهایی نزدیک است و خدا با صابران است… ایران امروز جایگاه آزادگان است… من از این راه دور، چشم امید به شما دوخته‌ام… صدای آزادیخواهی و استقلال طلبی شما را به گوش جهانیان می‌رسانم»[۳]

تفسیر دانش آموزی از استکبار ستیزی آن هم با تمرکز بر رویداد ۱۳ آبان سال ۵۷ در دانشگاه تهران، برای دانش آموزان اثرات مهمی می تواند داشته باشد؛ مهمترین آن ها به شرح ذیل است:

۱- اهمیت ویژه ی حافظه تاریخی به ویژه برای قشر دانش آموز

سعدی شعری دارد که «قوت حافظه گر راست نیاید در فکر/ عمر اگر صرف شود در سر تکرار چه سود؟» یکی از گرفتاری‌های ایرانیان آن است که پیش‌آمد‌ها را زود فراموش می کنند.[۴] و نداشتن حافظه ی تاریخی باعث ضرر های چندین باره برای افراد یک جامعه می شود. لذا تذکر این واقعه برای دانش آموز گامی است برای تقویت حافظه ی تاریخی افراد جامعه.

۲- شناخت چهره ی استکبار

نحوه ی برخورد رژیم با دانش آموزان و نوجوانان و جوانان در ۱۳ آبان ۵۷ برای دانش آموز روشن می کند که استکبار به کوچک و بزرگ رحم نمی کند؛ برای استکبار فرقی نمی کند که مقابلش دانش آموز قرار دارد یا پیر یا زن یا مرد. هرکس که مخالف منافع استکبار قدم بگذارد، استکبار با او برخورد می کند.

۳- خودباوری و درک توانایی دانش آموز برای استکبار ستیزی

رویداد ۱۳آبان۵۷ دانش آموز را به این باور نزدیک می کند که استکبار ستیزی تنها مخصوص مسئولین و مدیران مملکتی نیست! بلکه «دانش آموز و نوجوان» نه تنها می تواند استکبار ستیزی کند، بلکه چنین اعمالی مسبوق به سابقه بوده و حتی اثراتی جدی به همراه داشته اند؛ لذا امروز نیز دانش آموز نه تنها می تواند استکبار ستیزی را به صورت عملی تحقق بخشد، بلکه نسبت به این مهم وظیفه دارد. اهمیت انتقال این خودباوری برای تقویت روحیه ی دانش آموز و نوجوان بسیار حائز اهمیت بوده و بر مربیان دردآشنای عرصه های تربیتی واضح و روشن است.

۴-وظیفه ی امروز دانش آموز در برابر استکبار

نتیجه ی منطقی درک «امکان، تحقق و موثر بودن استکبار ستیزی دانش آموز» آن است که دانش آموز امروز نیز همان مسیر را امتداد بخشد؛ زیرا دانش آموزِ امروزِ ترازِ انقلابِ اسلامی نیز همان اهداف و همان دغدغه و همان فکر و همان عقیده را دارد. حضور جدی و پررنگ دانش آموزان در عرصه ی استکبار ستیزی از دو جنبه اثر خواهد داشت: ۱- امروز نیز غرب و مسئولین و مدیران نظام می فهمند که جوان و نوجوانِ امروز در میدان است و نسبت به وقایع و اتفاقات اطراف خود بی تفاوت نیست. ۲- اثر تربیتی: دانش آموز و نوجوانی که از امروز در عرصه های اجتماعی ورود کرده باشد، در آینده فهم دقیق و عمیق تری از جامعه خواهد داشت و بصیرت اجتماعی و سیاسی بالاتری به دست می آورد.

دانش آموز امروز هم در بعد زبانی و هم در بعد عملی می تواند – و باید – وظیفه ی استکبار ستیزی خود را به انجام رساند؛ برای مثال در بعد زبانی با شرکت در راهپیمایی ها و در بعد عملی با دقت برای اجرای فرامین رهبری نظیر تحصیل علم و دانش و تلاش برای جنبش نرم افزاری و نهضت تولید علم، استفاده از تولیدات و کالاهای ملی، دقت در سبک زندگی و استفاده صحیح و مفید از شبکه های اجتماعی. چنانچه دانش‌ آموز سال ۵۷، پیش بینی ۱۳آبان۴۳ امامش را تحقق بخشید، باشد که دانش آموز سال۹۴ نیز سند چشم انداز ۱۴۰۴ که توسط امامش در ۱۳آبان۸۲ ابلاغ شد را محقق سازد. ان شاء الله.

مطالعه ی متن پیام مقام معظم رهبری به مناسبت روز ملى مبارزه با استکبار جهانى‏ در تاریخ ۱۳/ ۰۸/ ۱۳۶۹ به عنوان یکی از متون دقیقی که این روز بزرگ را تحلیل و بررسی نموده و قدم های در پیش رو و عملیاتی را توصیف کرده است، به مربیان توصیه می شود.

  

[۱] لازم است توجه کنیم که روز ۱۶ آذر نیز به عنوان روز دانشجو نامیده شده است.

[۲] سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی

[۳] صحیفه امام، ج‏۴، ص: ۳۱۰

[۴] مقدمه تاریخ مشروطه ایران، احمد کسروی