آیینه‌ای برای دیدگاه‌های مربیان اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان
روح‌الله صنعت‌کارفر، مربی دانش‌آموزان کاشان: نیازسنجی برای حل مشکلات دانش‌آموزان باید به‌روز و مطابق با سیر تحول این معضلات باشد.
- پیش از این با نسل دانش‌آموز و نوجوان و جوان ارتباط داشته‌ام؛ مثلاً در بسیج در بحث‌های مربیگری بودم و کلاسداری کردم. به نظرم روحیه حاکم بر بسیج مقداری گزینش‌شده است.
فضای اتحادیه برای من جالب‌تر است. خصوصیت ویژه و خوب اتحادیه این است که دانش‌آموزان با تفکرات مختلف در آن حظور دارند و این گستردگی و تفاوت فکری را نه در کانون‌های فرهنگی دیده‌ام و نه در بسیج و نه در جاهای دیگر. در جلسات اتحادیه بحث‌هایی جدی صورت می‌گرفت و یک نفر سؤالی را مطرح می‌کرد و دیگری مخالفت می‌کرد. این تفاوت افکار در اتحادیه بین دانش‌آموزان و مستعمان بیشتر است و این نشان می‌دهد که اتحادیه ظرفیت این را دارد که تفکرات مختلف دانش‌آموزی را جذب و برای آنها برنامه‌ریزی فرهنگی و اعتقادی عالی‌ای داشته باشد. این خصوصیت ویژه‌ای است که به نظرم ظرفیت خوبی را می‌تواند ایجاد کند.
- به نظر من مهم‌ترین چالش، ارتباط برقرار کردن با نسل‌های جدید است؛ چالشی که ظاهراً ساده است، اما بسیار پیچیده و مهم است. چراکه انتقال مسائل مفید دینی و انقلابی به نسل جدید بسیار اهمیت دارد. این مطالب باید جذابیت داشته باشد تا این نسل بتواند آن را بپذیرد. در مدت مربیگری در حوزه دانش‌آموزی، این مسأله برای من دغدغه مهمی بوده است. من با دانشجویان نیز کلاس دارم؛ ولی در حوزه دانش‌آموزی ارتباط برقرار کردن با مستعمان برای من مهم‌ترین دغدغه بوده است.
- همه مقالات نشریه را دقیق نخوانده‌ام؛ ولی بعضی از مقالات مشاوره را که دیده‌ام، مقالاتی خوب، قوی و قابل استفاده بودند. بخش تشکل‌ها مقالات خوبی دارد. به نظرم از نویسندگانی استفاده شود که قلمشان قوی است؛ مانند آقای شهاب مرادی که در بحث جوان‌ها فعال هستند یا آنهایی که در بحث رسانه فعال هستند؛ به هر حال تا آنجا که من دیدم، نشریه خوبی است که به مربی و دانش‌آموزان خط می‌دهد.
اگر من سردبیر این نشریه باشم، هر سال نظرسنجی یا نیازسنجی‌ای از معضلات دانش‌آموزان می‌کنم و بر اساس اولویت، به آنها پاسخ می‌دهم. نشریاتی که تولید می‌شوند، مثل نشریه راهنما و نشریات مشاوره‌ای دیگر، عمدتاً بر اساس تفکرات تیم تحریریه آنها است که نکات خوبی هم دارند؛ ولی این نوع نگاه محدود است و طی آن از مشاهیر این فن یک سری مقالات را جمع و استفاده می‌کنند. من فکر می‌کنم حوزه دانش‌آموزی آن‌قدر وسیع و گسترده است که آسیب‌های آن همواره در حال تغییر است. نیازسنجی ما باید مطابق با تغییر، رشد و سرعت رشد معضلات این نسل باشد. این نیازسنجی باید به‌روز بشود و بر اساس آن حرکت کنیم.
- سؤالم از کارشناس نشریه این است که خود ایشان چقدر با حوزه‌های مختلف دانش‌آموزان مرتبط هستند؟ به نظر ایشان مهم‌ترین معضل دانش‌آموزان چیست و چگونه باید با آن مبارزه کرد؟ سؤال دیگر این که به لحاظ آماری اولویت اولی که باید روی آن کار بشود، چیست؟
محمد فیضی، مربی دانش‌آموزان خوی: همراهی مربی با متربی باید فرآیندی مداوم باشد.
- من در فضای مسجد و محیط‌های دیگر هم کار کرده‌ام. فضای اتحادیه‌ای که ما در شهرستان خودمان ایجاد کردیم و احتمالاً سایر شهرستان‌ها هم این طور هستند، فضای مثبتی برای انتقال معارف ناب اهل‌بیت: به نسل جدید. دانش‌آموزی که در قرارگاه حاضر می‌شود، به نوعی در محیط مدرسه غربال شده و بعد به محیط قرارگاه راه پیدا کرده است؛ مخصوصاً قرارگاه شهری. مثل قبل نیست که خیمه معرفت باشد و همه دانش‌آموزان مدرسه در جلسه شرکت کنند و کار تمام شود. معمولاً وقتی گزینش اولیه در ابتدای سال تحصیلی انجام می‌شود، کسانی که به محیط قرارگاه راه پیدا می‌کنند، واقعاً برای دریافت پیام آمده‌اند. بنابراین اگر از مربیان دغدغه‌مند و به‌روز استفاده شود، قطعاً نتیجه‌ای که حاصل می‌شود، قابل قبول است. دیگر دانش‌آموز بی‌دغدغه و شاگرد تنبل کلاس با شاگرد اول در یک جلسه حضور پیدا نمی‌کند. ما می‌خواهیم نیروی کیفی داشته باشیم. اگر آخر سال تحصیلی از بیست مدرسه فقط پنج دانش‌آموز ماند، اشکالی ندارد؛ به شرطی که نیروها کیفیت داشته باشند.
به نظرم برخی مشکلات به این فضا لطمه می‌زند. مثلاً گاهی مشاهده می‌شود که مسائل حاشیه‌ای در دفاتر اتحادیه وجود دارد که واقعاً جای تأسف دارد. در برخی موارد به نظر می‌رسد که شاید خود مربیان نیاز است که تربیت بشوند. مربیان باید در اینجا یک کار جهادی بکنند و این اعتقاد را داشته باشند که وقتی به چنین محیطی راه پیدا کرده‌اند، توفیق الهی نصیبشان شده است. نباید به اتحادیه با نگاهی مادی نگاه کنند. گاهی بحث حق‌الزحمه و این جور مسائل پیش می‌آید که در شأن مربیان نیست. در بحث گزینش مربیان باید خیلی دقت شود.
- مربی باید به معنای خاص یک همراه و رفیق باشد، برای افرادی که در اتحادیه هستند. به همین علت مهم‌ترین دغدغه و چالش من، این بوده است که نتوانستم برای متربی‌ها وقت کافی بگذارم؛ یعنی نتوانستم با بچه‌ها رفاقت کنم و نتوانستم برای همه اعضای قرارگاه مربی خوبی باشم. در مسائل جدیدی که برای نوجوانان پیش می‌آید، به‌روز نیستیم و این باعث می‌شود که بعضی مواقع جلوی بچه‌ها کم بیاورم. بهترین مثال این قضیه بحث نرم‌افزارهای موبایلی است. بچه‌ها به‌روز هستند و به این چیزها علاقه دارند. ما را هم مجبور هستیم با آنها همسو بشویم؛ مثلاً عضو گروه‌هایی در شبکه‌های اجتماعی شدم که در آنها سؤالات شرعی می‌پرسند و ما جواب آنها را می‌دهیم. تا وقتی این بچه‌ها نبودند، من وارد این فضاها نمی‌شدم. این یکی از معضلات مربیان است که متأسفانه برای آن اهمیت قائل نمی‌شویم. به نظرم بهتر است درباره این موضوع خیلی فکر کنیم تا برای آن یک راه‌حل مناسب پیدا کنیم.
بحث‌هایی که در قرارگاه مطرح می‌شود، در همان قرارگاه خلاصه می‌شود و دانش‌آموز وقتی جلسه را ترک می‌کند، فکر می‌کند تمام شد تا هفته بعد. این موضوع اذیتم می‌کند که نمی‌توانم رفاقت را به معنای خاص برای آنها ایجاد کنم که در همه حال با مربی باشند و در هر کاری مشورت کنند. البته با افراد خاص این‌طوری هستیم؛ ولی دوست داریم با همه افراد قرارگاه این رابطه را داشته باشیم؛ ولی متأسفانه هیچ‌وقت محقق نمی‌شود. برای رفع این مشکل به مربیان بیشتری نیاز است. همراهی با متربی خیلی مهم است؛ یعنی رابطه دوستانه نباید فقط به جلسه ختم بشود. اصل مطلب این است که بتوان در طول سال تحصیلی با او همراه بود. اگر یک یا دو سال این فرایند ادامه داشته باشد، دانش‌آموز ساخته می‌شود.
- من پنج شماره از نشریه را دیده‌ام. به نظرم کار جدیدی بود و اگر بخواهیم به این زودی به آن انتقاد داشته باشیم، بی‌انصافی است. من خیلی کار نشریه را پسندیدم. فکر نمی‌کنم چنین نشریه‌ای در سایر تشکل‌های همسو وجود داشته باشد. من نقد خاصی به نشریه ندارم و از آن خیلی هم استقبال می‌کنم.
اما پیشنهادم این است که از نظریات خود مربیان و تجربیات آنها در نشریه استفاده شود؛ زیرا برای استفاده سایر مربیان این روش مناسب‌تر است. اگر بشود کتابچه‌ای یا فایلی ایجاد کرد که مربیان تجربیات خودشان را داخل آن بگذارند و سایرین استفاده کنند، بسیار خوب است. از نظریات متربیان استفاده بشود که به چه موضوعی نیاز دارند و برای نیاز آنها برنامه‌ریزی بشود. نسبت به شهرها و معادلات اجتماعی شهرهای مختلف باید بحث کمی تخصیص بخورد.
درباره نویسندگان هم بهتر است که از آثار استاد علی صفایی و استادانی که به‌روز هستند و مطالب آنها قابل استفاده است، استفاده بشود؛ چراکه مطالب ایشان برای مربیان و دانش‌آموزان قابل استفاده است.
- بیشترین مشکلی که من با بچه‌ها دارم، با بچه‌هایی که عضو قرارگاه نیستند و عضو خیمه معرفت هستند، مشکل روابط دختر و پسر است. ما هرقدر هم مطالعه می‌کنیم و برای آنها آفات این قضیه و خاطرات کسانی را که از این کار پشیمان هستند تعریف می‌کنیم، باز هم نمی‌توانیم جلوی این رابطه‌ها را بگیریم. سؤال اصلی من از کارشناس شما درباره همین روابط است. اگر بشود این موضوع بازتر شود و درباره این مسئله بیشتر توضیح داده شود بسیار راهگشا است. چون من با مربیان دیگر هم صحبت کردم، متأسفانه این معضل در مدارس غوغا می‌کند؛ حتی کار به جایی رسیده است که اگر دانش‌آموزی یک دوست غیرهمجنس نداشته باشد، همکلاسی‌هایش او را مسخره می‌کنند!
