روابط انسانی پایه بلوغ اجتماعی بر مبنای الگوی دینی
ماه مبارکی به روحانی مبلغ گفتند: این نوجوان که اتفاقا پدر فرهنگی و خانواده خوبی داره، رفته با چند تا نوجوان و جوان نه چندان مثبت ۱۸ رفیق شده. پسری که به اعتراف اطرافیانش خیلی به بچه مثبت ها میخوره تا دیگران.
مبلغ با خودش فکر کرد اگر بخواد منبر براش بره، ممکنه مقاومت کنه و نخواد همراه بشه. برای همین تصمیم گرفت به جای هدایت منبری، رفاقت ثمره این دینی بکنه. بعد از ملاقات، شیرینی برخورد رو چشید و این نوجوانی که در آستانه دوری از تدین بود، دوباره راهش رو کج کرد به سمت صراط مستقیم دینداری.
شناخت درست دوره نوجوانی که معبر همه ما بزرگترها به سن جوانی بوده، ذهن ما را به مشکلات و راه حل های نوجوان هدایت میکند و به اصطلاح همذات پنداری بهتری ایجاد میکند نوجوانی دوره تجربه های شیرین و ماندگار آدم هاست؛ اما اگر این تجارب به بلوغ نرسد، ممکن است به تلخ کامی های سنگینی تبدیل شود.
برای بخشی از متدینین تصور از بلوغ منحصرا به تغییر اندامی و حداکثر در رسیدن به تکالیف دینی منتهی میشود. حال آنکه بر اساس همان قواعد دینی و شرعی و اخلاقی، نوجوان در آستانه بلوغی جامع تر و بنیانی تر است.
حس استقلال طلبی و گرایش به رفیق همسن وسال یا رابطه شاگرد و معلمی و حتی توجه به جنس مخالف، یکی از مهم ترین دغدغه ها یا به عبارت بهتر نیازهای جدی این دوره است که با چند نصیحت پدارنه نمی توان از کنار آن عبور کرد و مسئولیت خود را انجام شده دانست بر این اساس مولفه های روابط انسانی را می توان بر مبنای چند موضوع تصور کرد.
رفاقت و دوستی با همسن و همجنس
اولین موضوع با توجه به سن نوجوانان مسئله رفاقت با همسن وسالان خود است نوجوان بارها از والدین یا حتی از منبری ها به دوری از رفتاری به نام رفیق بازی توصیه میشود؛ در حالی که اگر این رفتار را حاصل یک نیاز جدی انسان بدانیم، برای سالم سازی بستر آن بهتر می اندیشیم. اسلام دینی است که در روش تربیتی خود هرگز از هیچ نیاز معقول انسانی غافل نیست. درباره رفاقت هم میتوان نشانه های دقیق تربیتی از بعضی از آیات و روایات شریف استفاده کرد که مورد عنایت اسلام و اهل بیت(علیهم‌السلام) بوده است.
درآیه ۶۷ سوره زخرف میفرماید: {در روز قیامت دوستان صمیمی با یکدیگر دشمن خواهند بود، مگر دوستانی که تقواپیشه بودند}.
دیگر کلیشه است که گفته شود که دوره نوجوانی پر از شور و هیجان و انگیزه است. از این جهت رفاقت با معیار تقوا و دین که در آیه شریفه اشاره شده است، با سنجه روحیات این دوره باید بازتعریف کرد. بر این اساس نمیتوان تقوا را به برخی امور مناسکی مثل رعایت نماز و روزه یا توصیه های زهدمآبانه منحصر کرد که خود زمینه ساز دوری بیشتر نوجوان از رفاقت دینی است.
بهره مندی از رفاقت دینی را در اموری چون دوست داشتن مردم، امانت داری، عیب پوشی، مهربانی، حیا، وقار و خودباوری اجتماعی میتوان یافت.
گاهی نوجوان به دلیل جوانی خود و خامی این دوران، ناگزیر از انجام رفتارهایی جاهلانه است؛ اما این رفتارها میتواند با دوستی و رفاقت تصحیح شود. لذا در روایات متعددی از معصومین (علیهم السلام) دوستی با مردم از جمله نشانه های عقلانیت به شمار آمده است. رسول مکرم اسلام(صل‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) میفرمایند:
