توحید شناسی(۱)

۱- توحید ذاتى : یعنى براى خداوند شبیه و مانندى در ذات وجود ندارد.

۲- توحید صفاتى : یعنى صفات خدا مانند علم وقدرت وحیات ، عین ذات اوست : (قل هو اللّه احد. اللّه الصّمد. لم یلد و لم یولد. و لم یکن له کفواً احد)(۱۱۹)

۳- توحید عبادى : یعنى کسى به جز خداوند، شایسته پرستش نیست :

(وما ارسلنا من قبلک من رسول الاّ نوحى الیه انّه لااله الاّاءنا فاعبدون )(۱۲۰)

۴- توحید افعالى : یعنى تمام کارها در جهان هستى به اذن خداوند صورت مى گیرد. این قسم از توحید بر دو قسم است :

الف : توحید خلاّقیّت : یعنى آفریننده همه موجودات خداوند است :

(یا ایّها الناس اذکروا نعمه اللّه علیکم هل من خالق غیر الله )(۱۲۱)

(ذلکم اللّه ربّکم لااله الاّ هو خالق کل شى )(۱۲۲)

ب : توحید ربوبى : یعنى اداره و تدبیر جهان خلقت با خداوند است :

(قل اءغیر اللّه اءبغى ربّاً و هو ربّ کلّ شى )(۱۲۳)

(قل من یرزقکم من السماء و الارض و من یدبّر الامر فسیقولون الله )(۱۲۴)

 

توصیف خداوند

۱- خداوند بى همتاست : (لیس کمثله شى و هو السمیع البصیر)(۱۲۵)

۲- خداوند بى نیاز مطلق است و همه به او نیازمندند:

(یا ایها الناس انتم الفقراء الى اللّه و اللّه هو الغنى الحمید)(۱۲۶)

۳- خداوند با چشم ظاهر دیده نمى شود: (لاتدرکه الابصار )(۱۲۷)

۴- خداوند به همه چیز آگاه است : (ان اللّه بکل شى ء علیم )(۱۲۸)

۵ – خداوند بر همه چیز قدرت دارد:

(تبارک الذى بیده الملک و هو على کل شى ء قدیر)(۱۲۹)

۶- خداوند در همه جا هست : (فاینما تولّوا فثمّ وجه الله )(۱۳۰)

۷- خداوند از خاطرات ذهنى همه آگاه است :

(و لقد خلقنا الانسان و نعلم ما توسوس به نفسه )(۱۳۱)

۸ – خداوند از رگ گردن ، به انسان نزدیک تر است :

(ونحن اقرب الیه من حبل الورید)(۱۳۲)

۹- خداوند قائم به ذات خویش است : (اللّه لا اله الاّ هو الحى القیوم )(۱۳۳)

۱۰- خداوند را خواب سبک وسنگین نمى گیرد: (لاتاءخذه سنه ولانوم )(۱۳۴)

۱۱- خداوند خالق تمام جهان هستى است : (لا اله الاّ هو خالق کل شى )(۱۳۵)

۱۲- او مالک تمام هستى است : (للّه ملک السموات والارض وما فیهنّ)(۱۳۶)

۱۳- تربیت و پرورش همه موجودات به دست اوست :

(فللّه الحمد ربّ السموات و ربّ الارض ربّ العالمین )(۱۳۷)

۱۴- حیات و مرگ به دست اوست : (واللّه یمیت ویحیى )(۱۳۸)

۱۵- تمام نظام هستى در برابر او تسلیم است :

(و له اسلم من فى السموات و الارض طوعاً او کرهاً و الیه یرجعون )(۱۳۹)

۱۶- او شریک و همتایى ندارد: (لم یتّخذ ولداً و لم یکن له شریک …)(۱۴۰)

۱۷- همه موجودات به او نیازمندند: (یسئله من فى السموات و الارض )(۱۴۱)

۱۸- عزّت و ذلّت به دست اوست :

(قل اللهم مالک الملک تؤ تى الملک من تشاء وتنزع الملک ممّن تشاء وتعزّ من تشاء و تذلّ من تشاء بیدک الخیر)(۱۴۲)

۲۰- روزى همه موجودات به دست اوست :

(ان اللّه هو الرزاق ذوالقوه المتین )(۱۴۳)

(و ما من دابه فى الارض الا على اللّه رزقها)(۱۴۴)

 

 پی‌نوشت: 

۱۱۹- اخلاص ، ۱-۴٫

۱۲۰- انبیاء، ۲۵٫

۱۲۱- فاطر، ۳٫

۱۲۲- انعام ، ۱۰۲٫

۱۲۳- انعام ، ۱۶۴٫

۱۲۴- یونس ، ۳۱؛ یکصدوپنجاه موضوع از قرآن کریم ، ص ۲۲ – ۲۴٫

۱۲۵- شورى ، ۱۱٫

۱۲۶- فاطر، ۱۵٫

۱۲۷- انعام ، ۱۰۳٫

۱۲۸- عنکبوت ، ۶۲٫

۱۲۹- ملک ، ۱٫

۱۳۰- بقره ، ۱۱۵٫

۱۳۱- ق ، ۱۶٫

۱۳۲- ق ، ۱۶٫

۱۳۳- بقره ، ۲۵۵٫

۱۳۴- بقره ، ۲۵۵٫

۱۳۵- انعام ، ۱۰۲٫

۱۳۶- مائده ، ۱۲۰٫

۱۳۷- جاثیه ، ۳۶٫

۱۳۸- آل عمران ، ۱۵۶٫

۱۳۹- آل عمران ، ۸۳٫

۱۴۰- اسراء، ۱۱۱٫

۱۴۱- رحمن ، ۲۹٫

۱۴۲- آل عمران ، ۲۶٫

۱۴۳- ذاریات ، ۵۸٫

۱۴۴- هود، ۶٫